Bloedige confrontatie was niet te vermijden

Toen twee jaar geleden een golf van protesten door de Arabische straat rolde, waarschuwde ik op deze plek al voor te hooggespannen verwachtingen. Het was immers goed mogelijk dat 2011 zich niet zou ontwikkelen tot een nieuw 1989 maar tot een herhaling van een ander revolutiejaar, namelijk 1956. Toen ging in het Oostblok ook overal de bevolking de straat op om vrijheid te eisen. Anders dan in 1989 eindigde dat jaar echter niet in bevrijding maar in bloedvergieten.

De beelden van Boedapest destijds vinden een echo in die van Caïro vandaag. De hoopvol ingezette revolutie is verworden tot een bloedig drama. Een buitengewoon voorspelbaar drama helaas. Het gebrek aan ervaring met democratie en het ontbreken van een effectieve liberale oppositie reduceerden immers de kans op een democratische uitkomst van de Tahrirpleinrevolutie tot nul. Logischer leek het dat de macht zou gaan naar de enige groepering die een werkbaar alternatief bood voor Mubaraks dictatuur: de fundamentalistische Moslimbroederschap.

Dat diezelfde Moslimbroederschap vervolgens ook zou falen, was al even voor de hand liggend. De Moslimbroeders hadden hun reputatie onder Egyptische kiezers vooral te danken aan de praktische hulp die ze boden op wijkniveau. Maar het runnen van scholen en buurtziekenhuizen is iets anders dan het besturen van een land. De Moslimbroeder-president Mohamed Morsi slaagde er dan ook niet in de belofte van een betere economische toekomst waar te maken.

De daaropvolgende coup was misschien niet onvermijdelijk maar wel voor de hand liggend. Een president die het vertrouwen zodanig heeft verspeeld dat de bevolking met tientallen miljoenen tegelijk de straat opgaat om zijn aftreden te eisen, heeft geen basis meer voor aanblijven. Toen Morsi desondanks weigerde af te treden, kreeg het leger van de bevolking alle ruimte om in te grijpen.

Een staatsgreep inderdaad, maar een legitieme staatsgreep (wie niet in het bestaan van dat concept gelooft, verwijs ik naar onze eigen Acte van Verlatinghe waarin het uitgebreid wordt besproken). Dat de Moslimbroeders die staatsgreep zouden accepteren, was uitgesloten. Dat het leger de provocatief bedoelde tegendemonstraties van de Moslimbroeders onbeantwoord zou laten, eveneens. Zo snelde het land dus af op de bloedige confrontatie van deze week.

In het interne Egyptische conflict zoals dat nu is ontstaan, moeten we kiezen tussen een leger dat fundamentele vrijheden bruut onderdrukt en een beweging van religieuze fanatici die net zo repressief optreden (vooral tegen koptische christenen) en die bovendien niet aarzelen hun eigen aanhangers de martelaarsdood in te jagen.