Nederland deels aansprakelijk voor genocide Srebrenica

De rechtbank in Den Haag heeft vandaag besloten dat de Nederlandse staat aansprakelijk is voor de deportatie van 300 moslimmannen in Srebrenica. De 'Moeders van Srebrenica' hadden een claim ingediend tegen de staat omdat zij vinden dat Nederland aansprakelijk dient te zijn voor de dood van 8000 moslims. Dit omdat Nederlandse VN-militairen machteloos toekeken terwijl Servische troepen de moslimenclave innamen en vervolgens alle aanwezige mannen optrommelden.

Het is een bijzonder opzienbarende uitspraak aangezien zowel de Hoge Raad als het Europese Hof van Justitie de claim van de 'Moeders' eerder afwezen. Die instanties redeneerden toen dat Nederlandse militairen immuun waren voor rechtsvervolging omdat zij onder het gezag vielen van de VN. De rechtbank in Den Haag is het daar dus niet mee eens.

Hoewel ik in dit soort gevallen vaak de kant van de staat kies - ook al omdat het u en mij belastinggeld kost - heeft de rechter mijn inziens gelijk. De Serviërs zijn schuldig aan de moord, maar Nederlandse militairen hadden de plicht om de slachtoffers te beschermen en hebben daarin verzaakt. Het is volstrekt normaal om die mensen (en dus de staat) daarop aan te spreken en, jawel, zelfs om ze een schadevergoeding te laten betalen.

In eigen land zijn we tot dusverre op lamlendige wijze omgegaan met het Srebrenica verhaal. Als je militairen naar dat soort regio's stuurt moeten zij hun verantwoordelijkheden serieus nemen en ingrijpen op het moment dat het lastig wordt. Wil je dat niet als land - of durf je dat niet - dan moet je niet meedoen aan dit soort missies.

Natuurlijk was het anders geweest als dit vijftig of zelfs honderd jaar geleden was geweest. We hebben het nu over een periode van twintig jaar, waarin de 'Moeders' jarenlang voor hun zaak hebben gestreden en we het met grote regelmaat nog over deze affaire hebben. Gezien die omstandigheden is het volstrekt normaal dat de staat alsnog aansprakelijk wordt gesteld.

De NOS impliceert dat deze uitspraak slecht is omdat het grote gevolgen kan hebben 'voor toekomstige missies, nu landen weten dat ze (gedeeltelijk) juridisch aansprakelijk kunnen worden gesteld.' Met andere woorden: de VN kon weleens nog minder doen dan het nu doet. En dat is dan slecht.

Wat een onzin. Als je de VN inzet in dit soort gebieden moeten lidstaten die militairen willen sturen hun taken en verantwoordelijkheden ook serieus nemen en daadwerkelijk een verschil maken. Of je doet iets nuttigs, of je bent een volstrekt nutteloze quasi-bezettingsmacht die mensen een gevoel van schijnveilligheid geeft waardoor het feitelijk nóg gevaarlijker wordt. Het is het één of het ander, kiezen of delen.