De moeilijke positie van het ministerie van Defensie

Gaan we nu wel of geen tanks aan Indonesië leveren? De Kamer is eensluidend in zijn oordeel: nee. De Indonesische regering is al jarenlang in een conflict met West-Papoea verwikkeld en zou daarin weleens de Nederlandse tanks kunnen gaan inzetten. Ironisch, omdat Nederland het conflict voor een deel zelf heeft veroorzaakt. Toen Indonesië op het randje van de jaren vijftig zijn onafhankelijkheid kreeg, behield Nederland zijn zeggenschap over de Papoea's, die in het vervolg als Nederlands-Nieuw-Guinea door het leven gingen. Dit avontuur duurde dertien jaar, waarop de Hollanders ook dit gebied overdroegen aan de Indonesische regering. De Nederlandse invloed in de Oriënt was definitief voorbij.

Daarover waren de Papoea's verre van tevreden. Niet dat ze zoveel met Nederland hadden, maar ze hadden in ieder geval niets met de moslims in Jakarta. Voordat u denkt dat ik een islamofoob aluminiumhoedje ben; 95 procent van de Papua's is christen. De islam bestaat aldaar helemaal niet. Onder druk van het aanwezige leger stemden ongeveer 1000 mensen via een niet geheime stemming voor integratie in Indonesië. Een oorlog volgde.

Nederland heeft als voormalige kolonist een speciale verantwoordelijkheid voor Indonesië. De papoea's verdienen in het bijzonder onze steun. En toch is het begrijpelijk dat de ministers Hillen en Rosenthal proberen de verkoop van tanks aan het land door te zetten. Daarvoor zijn twee redenen.

Afgaande op De Volkskrant van vanmorgen, is de koop zo goed als afgerond. Hij moet 200 miljoen euro opleveren en dat is voor het straatarme ministerie van Defensie veel geld. Vanuit het hele land gaan geluiden op uit legerbases over slecht onderhouden materiaal, geheel tegenstrijdig met de Nederlandse traditie van uitmuntend onderhouden apparatuur. Daarnaast blijft vervangend materiaal in steeds meer gevallen zelfs uit. ICT'ers met een defecte laptop wordt gevraagd of ze niet verder kunnen werken op de computer van hun buurman. En voor onbemande gevechtsvliegtuigen hebben we al helemaal geen geld.

Kunnen we dan niet aan een ander land leveren? Jawel, zegt 925. Ondernemer Joep van den Nieuwenhuijzen onderhandelt namens drie zuidoost-Aziatische landen met Nederland, zo bevestigt hij. Daarvan zal Indonesië er ongetwijfeld één zijn. Gaat dat niet door, dan kunnen we meteen 20 procent afschrijven. No way dat een land de hoofdprijs gaat betalen als Nederland zo naarstig van zijn tanks af moet.

De tweede belangrijke reden is dat de Duitsers staan te popelen om het Nederlandse gat in Indonesië te dichten. Zij hebben ook tanks over en hebben niet de maatschappelijke druk die Nederland ervaart. De simpele reden is dat Duitsers helemaal niet geïnteresseerd zijn in Indonesië. Waarom zouden ze? Er zijn honderd landen te verzinnen waar ernstigere mensenrechtenschendingen plaats vinden.

We hebben te maken met een duivels dilemma. Wat we ook doen, we doen het nooit goed. We moeten van de tanks af om de materiële problemen op Defensie op te lossen. Tegelijkertijd kan de belangrijkste gegadigde de veiligheid van de Papoea's niet garanderen. Hoe naïef het ook is, Nederland zou er verstandig aan doen afspraken te maken met Indonesië over het lot van de Papoea's. Want deze tankdeal moet echt doorgaan.