Samsom en Terphuis: sociaaldemocratisch armpje drukken in de Domstad

Wellicht hervindt de PvdA zich na haar ledenraad, zondag 12 mei in Utrecht. Maar wat doet de Eerste Kamerfractie? En wie is toch die Terphuis?

Diederik Samsom heeft vorig jaar als leider van de PvdA in korte tijd een
regeerakkoord in elkaar getimmerd met Mark Rutte’s VVD. Uit lijfsbehoud heeft
dit VVD/PvdA-kabinet het akkoord al een aantal keer opengebroken. Als het
aan Sander Terphuis ligt gebeurt dat nog een keer, vanwege het plan illegaal
verblijf in Nederland strafbaar te stellen.

De huidige fractievoorzitter van de PvdA heeft men tijdens de verkiezingscampagne vorig jaar beter leren kennen. Maar wie is het lid Sander Terphuis, luis in de pels van de partijleiding, en de man die de laatste tijd veelvuldig opduikt in de media? Hoe opereert hij en wat levert het op?

Het verzet eind april op het PvdA-congres tegen het kabinetsvoornemen
illegaliteit strafbaar te stellen werd geleid door Sander Terphuis, een Iraanse
immigrant die zijn oorspronkelijke naam Ahmad Queleich Khany heeft
ingeruild voor de nieuwe, Nederlandse naam Terphuis.

Zelf zegt Terphuis over de naamswijziging dat hij op deze manier wil laten zien er bij te willen horen en onderdeel uit te willen maken van deze samenleving. Verder zou zijn Iraanse naam vaak tot onduidelijkheid en verwarring leiden, en was het uitspreken van deze naam lastig voor Nederlanders.

Deze afweging is aan hem. Afshin Ellian laat als immigrant uit Iran
zien dat behoud van eigen naam geen beletsel hoeft te zijn voor
succesvolle integratie en participatie in de Nederlandse samenleving.

Het kiezen van een nieuwe achternaam is lastiger dan een nieuwe voornaam. Eén van de belangrijkste voorwaarden waaraan moet worden voldaan is dat een naam wordt gekozen die in Nederland nog niet bestaat. Vanwege banden met Friesland besloot Ahmad Queleich Khany de begrippen 'terp' en 'huis' te combineren tot Terphuis, en kwam zo tot een naam die blijkbaar in Nederland nog niet bestond.

Nieuwkomer Terphuis is niet op zijn achterhoofd gevallen. Als slechtziende
Iraniër met eigen meningen begreep hij waarschijnlijk goed dat West-Europa hem
meer zou kunnen bieden dan zijn geboorteland. Eenmaal in Nederland aangekomen
en van een nieuwe naam voorzien koos hij, na eerdere opleidingen te hebben gevolgd,
voor de studies rechten (met als specialisatie o.a. vreemdelingenrecht) en
filosofie, en werd lid van de PvdA.

De staatsrechtjurist houdt er linkse opvattingen op na. Mede door zijn toedoen werd op het congres met overweldigende meerderheid een motie aangenomen
die strafbaarstelling uit het regeerakkoord wil halen. Zo niet dan diende de
PvdA-fractie tegen het wetsvoorstel te stemmen. Volgens Terphuis betekent strafbaarstelling 'in de praktijk ( ) dat vreemdelingen worden gestraft, enkel omdat zij geen verblijfsvergunning hebben. Zij hebben niets misdaan’. Hij vindt het
‘onacceptabel ( ) onschuldige mensen in ons land te vervolgen en te straffen’.

Een wat merkwaardige opvatting voor een jurist. Het is juist
verbazingwekkend dat illegaliteit nog niet strafbaar is, immers een illegaal
verblijf is tegen de wet en zou dus per definitie strafbaar moeten zijn. Het
lijkt erop dat Terphuis’ verleden als asielzoeker hem hier parten speelt.

Met zijn aanhoudende protest via partijorganen en media tegen de
‘onrechtvaardige en inhumane plannen’ bewijst de gewezen Iraniër haarfijn
aan te voelen hoe het politieke spel in Nederland gespeeld, en met welk vocabulaire
het linkse electoraat bespeeld, moet worden. En met succes. De laatste weken
heeft hij PvdA-leden weten te mobiliseren en de partijleiding onder druk weten
te houden, bijvoorbeeld via behulpzame talkshows. Vrijdag 10 mei jl., aan tafel
bij Pauw en Witteman, toonde Terphuis goed ingevoerd te zijn in het jargon van
de linkse kerk: “(...) dat het asielbeleid in Nederland nou eens humaner wordt en dat
de menselijke maat maar eens weer terugkomt (...)” en “(...) samen strijden voor onze sociaaldemocratische idealen en één daarvan is inderdaad opkomen voor de kwetsbare mensen en dat zijn dus ook mensen die al jarenlang in Nederland verblijven”.

Ondertussen zit partijleider Samsom met de ledenrevolte en het optreden van
Terphuis in zijn maag. Het felle verzet tegen deze maatregel uit het regeerakkoord
en zijn weigering te heronderhandelen zorgt voor veel onrust in de partij, en
levert hem drukke tijden op met bezoeken aan diverse afdelingen verspreid over
het land. Ambivalente handreikingen van coalitiepartner VVD, nadat het
merendeel van de PvdA-leden afgelopen week schoorvoetend over de streep leek te
zijn getrokken, hebben zijn positie er alleen maar gecompliceerder op gemaakt.

Als de nood het hoogst is, is de redding echter nabij. Terphuis, hoeveel
steun hij oorspronkelijk ook had, werd ermee geconfronteerd dat de meeste leden
hun standvastig politiek leider blijven steunen en voortzetting van de coalitie
belangrijker vinden dan het eerst zo principieel geformuleerde voorbehoud.
Vasthouden aan zijn oorspronkelijke eis zou de partij nu alleen maar schade
toebrengen.

Zondag 12 mei vindt in Utrecht tijdens de PvdA-ledenraad de finale plaats van deze 'interne' kwestie. Inzet is een nieuwe motie van Terphuis, gesteund door het partijbestuur, waarin niet langer wordt geëist dat strafbaarstelling uit het regeerakkoord wordt
gehaald. Met waarschijnlijk als compensatie verzoeken om ‘verruiming van het
buitenschuld-beleid’ en een grotere inzet door de partij voor een ‘humaner’ asielbeleid.

Door dit compromis lijken de rijen zich weer te sluiten. Partijleider en
Tweede Kamerfractie kunnen verder met het kabinet; de partij en de leden hebben
hun tanden en idealen laten zien en slepen er wellicht nog wat extra’s uit op dit
gevoelige onderwerp.

Als de voor zondag geplande scenario’s uitkomen, is de PvdA er dan uit?
Bijna, nu nog de Eerste Kamerfractie zien te overtuigen.