Is het CDA nu nationalistisch of niet?

Gisterenmiddag sprak CDA-leider Sybrand van Haersma Buma bij WNL op Zondag lovende woorden over de inhuldiging van de nieuwe koning. Dat was volgens hem "het moment van het jaar," mede omdat het een gevoel van saamhorigheid inspireerde. Het CDA is een monarchistische partij. De Koning als symbool van de natie, daar heeft het geen moeite mee. De christen-democraten sluiten ieder congres zelfs af met het Wilhelmus.

Nog maar drie jaar geleden wilde Buma zelfs dat immigranten verplicht werd het volkslied te leren voor zij staatsburger konden worden. In dat licht is het niet onredelijk hem enig nationalisme toe te wijden.

Als het echter op Europa aankomt, verbleekt het nationalisme van Buma en het CDA. In de afgelopen verkiezingscampagne nam de toen kersverse leider der christen-democraten nadrukkelijk afstand van Geert Wilders die volgens hem "wegliep" uit Europa. "We hebben samen een toekomst in Europa," zei Buma.

Wim van der Camp, nu nog de CDA-leider in het Europese Parlement, zei een paar maanden geleden in een interview "iets meer pro-Europa" te verlangen. "Dat is nu nog binnen het CDA te veel omgeven met allerlei mitsen en maren. Daar moeten we vanaf," zei Van der Camp - voordat hij overigens de PVV verweet "angstbeelden" te creëeren.

Van der Camp nam het destijds op tegen Esther de Lange, de vrouw die, in plaats van hem, de CDA-lijst gaat aanvoeren voor de Europese Parlementsverkiezingen van volgend jaar. De Lange is iets te populistisch naar zijn smaak. Zij valt waarschijnlijk beter bij de conservatieve achterban, maar het CDA-kader lijkt toch vooral de opvattingen van Van der Camp te delen. Hoeveel zogenoemde mastodonten hebben we tijdens het eerste kabinet-Rutte niet gehoord die de samenwerking met de PVV verfoeiden? En vergeet niet: een derde van de leden stemden tegen die samenwerking. De overige twee derde was ook niet per se enthousiast. Het lijkt er sterk op dat deel van het CDA-kader eerder anti-nationalistisch kan worden genoemd.

Twee oud-CDA'ers uit de links-christelijke hoek, Anton Zijderveld en Arie Oostlander, schreven in 2009 apart van elkaar laatdunkende opiniestukken in Trouw waarin zij het "benepen nationalisme" van de PVV bekritiseerden en hun partij opriepen zich vooral niet af te keren van een "verenigd Europa". De soevereiniteit mocht van beide heren blijkbaar overboord.

Daartegenover hebben we Buma, maar zijn nationalisme lijkt zich vooralsnog te beperken tot het bewieroken van het Koningshuis en het zingen van het Wilhelmus. Dat is nationalisme zonder veel inhoud en daarmee wint hij de rechtse kiezer nog niet terug.