In memoriam: ‘Arik’ Sharon

Oud premier Ariel Sharon van Israel overleed op 11 januari op 85 jarige leeftijd na een acht jaar lang ziekbed. Zijn dood wekte in Israel veel emoties op. Niet in de laatste plaats omdat Sharon premier was tijdens de moeilijke jaren van de Tweede Intifada en de daaropvolgende unilaterale terugtrekking uit Gaza.

Vele Israeli’s kampen nog altijd met onverwerkte emoties en post traumatische verschijnselen door de golf van terreur in die tijd. De herinneringsprogramma’s die de Israëlische TV over Sharon uitzonden, brachten de Intifada jaren als het ware weer tot leven

Sharon werd in januari 2006 getroffen door twee hersenbloedingen, waarvan de laatste fataal bleek. Later vertelden ingewijden dat Sharon’s tweede hersenbloeding in feite was veroorzaakt door een grote dosis bloedverdunners.

Tijdens de acht jaar dat Sharon in comateuze toestand werd verpleegd werd er zo nu en dan door de Israëlische media bericht over veranderingen in zijn toestand. Dat gebeurde bijvoorbeeld toen Sharon reflexen toonde op prikkels van buitenaf. Maar toen twee weken geleden duidelijk was dat zijn vitale organen het begonnen te begeven, was de ex-premier weer dagelijks in het nieuws.

Vanaf het moment dat bekend werd gemaakt dat Sharon was overleden kwam er overal in Israel emotie los. Eindelijk leek er plaats voor de rouw die de meeste Israëli’s in 2006 al voelden toen hij plotseling wegviel.

Sharon was namelijk immens populair als premier. Die populariteit had hij voornamelijk te danken aan de wijze waarop hij orde op zaken stelde toen Israel door de Tweede Intifada in een crisis zonder weerga was terecht gekomen. In het begin van zijn premierschap hanteerde Sharon de ‘beheersing is ook kracht’ strategie. Die hield in dat Israel op beperkte schaal reageerde op de dagelijkse terroristische aanslagen.

Maar nadat een Palestijnse terrorist zichzelf opblies in een hotel in Netanya (29 doden), nam Sharon een serie maatregelen zoals de IDF operatie ‘Defensive Shield’ en het bouwen van het veiligheidshek. Hierdoor werd de Palestijnse terreur bedwongen en kon het normale leven grotendeels  worden hervangen.

Maar ook zijn rol in de Zes Daagse Oorlog en de Jom Kippoer oorlog, toen hij door geniale beslissingen de strijd aan het zuid front in Israëls voordeel besliste, droeg bij aan zijn populariteit.

Een andere reden voor Sharon’s populariteit was dat hij in de eerste plaats een ‘Mensch’ was. Hij hield van zijn volk en van het land en was niet bang omdat te laten zien. Ook zijn gevoel voor humor was legendarisch en hielp bij het verwerken van de dagelijkse trauma’s die Israel in die periode onderging. Sharon’s fouten werden daardoor eerder vergeven.

Israëli’s denken daarbij niet automatisch aan het bloedbad in het Palestijnse vluchtelingenkamp Sabra en Shatilla in Beiroet tijdens de door Sharon geleidde Israëlische acties tegen de PLO in 1981. Er is immers voldoende bewijs dat Sharon, die toen minister van defensie was, niet wist wat Libanese Falangisten van plan waren met hun landgenoten. Buitenlandse media en Palestijnse leiders blijven echter ook nu de mythe verspreiden dat Sharon ‘de slager’ van Sabra en Shatilla was.

Ook over het fameuze bezoek aan de Tempelberg aan de vooravond van de Tweede Intifada is inmiddels genoeg bekend om te weten dat Sharon geen schuld had aan de gebeurtenissen die daarop volgden. De intifada was namelijk door Arafat maanden daarvoor gepland, dit is bevestigd door PLO leiders en door Arafat’s weduwe Suha. Ook hier blijven echter zelfs na zijn dood de (internationale) media Sharon blameren voor de uitbraak van de Tweede Intifada.

Sharon’s beslissing om uit Gaza weg te gaan en vooral de wijze waarop die terugtrekking werd uitgevoerd wordt hem echter door de meeste Israëli’s wel aangerekend als een fout.

De daaropvolgende machtsovername door Hamas en de rakettenterreur tegen Israel waren immers voorspeld. De dramatisch slechte opvang van de Joden die in Gaza uit hun huizen werden gehaald was een fout die te voorkomen was geweest. Jaren na de ontruiming hadden velen van hen nog altijd geen nieuwe permanente woning of ander werk.

Het is waarschijnlijk dat Sharon zich realiseerde dat hij een fout had gemaakt. Dat bleek ook uit een toespraak op de Israëlische televisie aan de vooravond van de ontruiming. In die toespraak vroeg hij de inwoners van Gush Katiff om hun woede niet te bekoelen op de soldaten en politiemensen die de ontruiming uitvoerden, maar op hem.

Het was de laatste keer dat hij zijn volk toesprak. Een paar maanden later werd hij getroffen door een eerste lichte hersenbloeding. Mensen die Sharon persoonlijk kenden vertelden mij dat hij daarvoor al niet meer in goede gezondheid was.

De laatste keer dat ik persoonlijk Sharon zag was toen hij op de intensive care van het Hadassah ziekenhuis werd behandeld na de tweede hersenbloeding. Ik bezocht een vriend die was neergestoken door een Palestijn terwijl hij stond te wachten op een autobus in Gush Etzion.

Bij de balie van de intensive care werden buitengewone veiligheidsmaatregelen genomen die ik aanvankelijk niet begreep. Maar toen men mij binnen liet werd me alles duidelijk. Omgeven door drie lijfwachten lag daar Ariel Sharon en vocht voor zijn leven.

Ik had niet verwacht dat ik Sharon daar zou zien, hij was tenslotte de premier van Israel.

Later bedacht ik me dat het in feite symbolisch was voor de man dat hij zijn laatste gevecht niet vocht in een VIP box maar te midden van andere Israëli’s. De man die door iedereen ‘Arik’ werd genoemd was immers een soort ‘vader des vaderlands’ geworden tijdens de Tweede Intifada.

Hij mag dan na acht jaar de strijd opgegeven hebben, maar hij leeft voort in de harten van het Israëlische volk als een groot leider. Daar kan de ook nu nog  voortdurende campagne tegen Sharon niets aan veranderen.