Hoe Linda Duits ons uit de crisis helpt
Er zijn nog steeds intellectuelen die denken dat ze weg kunnen komen met het produceren van bagger. Deze veelal maar niet exclusief linkse figuren denken of teveel van zichzelf of te weinig van hun lezers. Hoe het ook zij, intellectueel afval dient te worden bestreden.
Na Peter Breedveld, Hans Achterhuis en Femke Halsema valt ditmaal de eer ten beurt aan sociaal wetenschapper Linda Duits (zelfverklaard SP stemmer).
In haar column ''De mythe van het maakbare individu'' doet Duits een poging om het oude stokpaardje van links op te poetsen, namelijk de ''maakbare'' samenleving. Dit doet ze niet door een maakbare samenleving moreel te beargumenteren, maar door een alternatief af te kraken
Eerst zet ze aanval in op het ''neo-liberalisme'', zoals we gewend zijn van links.
''Onder de terreur van het neoliberalisme is de maakbare samenleving ingeruild voor het maakbare individu.''
Duits zet haar woorden ''kracht'' bij door als voorbeeld de bijstandtrekker aan te halen die dient te worden geprikkeld om uit de bijstand te komen. De prikkel is de dreiging van verlies en of afname van sociale zekerheden bij gebrek aan inzet. Het idee hierachter is dat mensen hun eigen situatie willen verbeteren en zullen voldoen aan de minimale criteria voor bijstand. De aanname is dus dat mensen gedrag kunnen aanpassen en dat ze rationeel egoistische doelen nastreven.
Dit plan heet bespottelijk te zijn en moet de terreur van het individualisme voorstellen.
Gezien Duits niet erin slaagt een alternatief voor te stellen ga ik er dus vanuit dat zij de status-quo verkiest. Dat wil zeggen, sociale voorzieningen onder mildere voorwaarden. De term ''terreur'' gebruiken voor het korten op voorzieningen waar anderen gedwongen voor betalen is geen dichterlijke vrijheid, maar intellectueel corrupt.
Linda Duits stoort zich aan het idee dat mensen voor zichzelf kunnen zorgen. Het is een waanbeeld te denken dat individuen zich kunnen verbeteren en bekwamen met nieuwe capaciteiten. Let wel, Duits maakt hier geen moreel bezwaar tegen te grote invloed van de overheid of de schending van rechten, het is haar om de in haar ogen ''valse notie'' van zelfredzaamheid te doen, dat is het ware kwaad.
Ik zou liegen als ik zou stellen dat Duits geen poging deed ons een alternatief voor te schotelen, alleen komt ze niet verder dan het bezigen van loze kreten als:
''De samenleving maken wij samen''.
Om te vervolgen met een appél op het amorele utilitarisme:
''We kunnen ons daarbij laten leiden door wetenschappelijke inzichten en zo proberen de best mogelijke samenleving te maken waarin zoveel mogelijk mensen een prettig bestaan hebben''
en met als klap op de vuurpijl:
''De maakbare samenleving is zo niet alleen een prachtig ideaal, het is ook een logisch voortvloeisel uit het hele idee van een samenleving.''
Sta mij toe deze uitspraken te vertalen naar begrijpelijk Nederlands.
De samenleving kent het woord samen dus moeten we dit samen doen.
Het meest belangrijke principe in sociale interactie tussen mensen is het grootste goed voor het grootste aantal mensen. Dit idee is niet alleen prachtig maar ook logisch want dit is de betekenis van samenleving.
Ik neem het de lezer niet kwalijk als na mijn vertaling er nog steeds drie onsamenhangende zinnen staan waar enkel uit blijkt dat Linda Duits geen interesse heeft in een verdediging van individuele rechten. Het gaat haar enkel om een koele rekensom over het totaal aan ''geluk''' en de spreiding hiervan over zoveel mogelijk mensen.
Moet dit een humaan en solidair alternatief voorstellen voor het neo-liberalisme dat van mensen durft te verwachten dat ze een ander niet tot last zijn?
Het woordenbrouwsel van Linda Duits is een aanval op de Amerikaanse droom en zijn filosofische basis. Deze basis is eigendomsrecht, het recht op het eigen leven en de vruchten van de eigen arbeid.
Nu gebruikt Duits een doorzichtige techniek om het falen van zelfredzaamheid aan te tonen. Ze stelt dat niet iedereen schuldig is aan zijn eigen malaise en dit klopt inderdaad. De ontslagen bankmedewerker is niet per definitie schuldig aan het wanbeleid van zijn werkgever. Ze maakt van de vermeende onschuld van het slachtoffer een recht op een claim op anderen. Als niet iedereen alles kan worden is het doorgestoken kaart.
Als de slachtoffers niet schuldig zijn, kunnen de overwinnaars nooit rechtmatig zijn.
Dit is waar het Utilitarisme van Linda Duits op uitkomt, collectieve schuld en collectief belang boven het individu en persoonlijke waardering. Verder valt er weinig meer te ontmaskeren omdat er zo bar weinig is gezegd. Ter illustratie sluit ik af met de laatste zin van het betoog van Linda Duits, oordeelt u zelf:
''Pas wanneer we als gemeenschap inzien dat we die crisis samen moeten fixen, kunnen we hem te boven komen. Dan zullen duizend bloemen bloeien.''
Yernaz Ramautarsing
Ga verder met lezen
Dit vind je misschien ook leuk
Laat mensen jouw mening weten