Het nationale bloed kruipt waar het niet gaan kan

Marine Le Pen haalde in haar eentje al bijna evenveel zetels als er Nederlandse parlementartiërs in Straatsburg zijn. Als je zo wordt overstemd is de terechte vraag of je van zo'n EU wel lid wil zijn. Nigel Farage scoorde nog beter. Sinds Ian Paisley hebben de Britten niet zo'n brulboei naar het Europees parlement afgevaardigd. Als Frankrijk en Groot-Brittannië, de twee grootste West-Europese staten, zo anti-EU zijn, is het de vraag waarom zoveel Nederlanders bang voor Brussel zijn. Een Europese federatie zit er bij zoveel tegenstand niet in, wat niet wil zeggen dat de Europese integratie tot staan is gebracht. Integendeel, die gaat door, als een zichzelf versterkend proces, onafhankelijk van de verkiezingsuitslag. Dat er overal in Europa 'patriottische' partijen zijn opgestaan, en dat nu zelfs Duitsland met de AfD zijn eurosceptici kent, héél Duits in de vorm van een ietwat wereldvreemde professorenpartij, laat zien dat we met een pan-Europese ontwikkeling hebben te maken. Je kunt ook zeggen dat Europa pas echt tot leven komt als er anti-Europeanen opstaan, maar gezien de structureel lage opkomst kun je moeilijk van een nieuw fenomeen spreken. Europa, of de EU, wekt nog altijd onverschilligheid op. Eigenlijk zeggen de kiezers: eurocraten, gaat uw gang, het boeit ons niet. Eerlijk gezegd heb ik daar vrede mee, want Europa is niet gebaat bij te veel politisering en democratie, en functioneert het best als de verhoudingen afstandelijk en hoffelijk blijven.

Een entente cordiale tegen Europa, zoals Frankrijk en Engeland die in 1904 tegen het Duitse Keizerrijk sloten, zou een stap terug zijn in de tijd. En een Triple Entente zoals die in 1907 met Rusland werd afgesloten helemaal. Al hebben Marine Le Pen en Nigel Farage zich al bewonderaars betoond van Vladimir Poetin - 'een echte patriot'. Zoiets is niet alleen uit de tijd, er is ook weinig hoffelijks aan. We hebben hier te maken met volkse onderstromen die zelf niet geloven in internationale allianties. Als er één oergevoel is op de Britse eilanden, dan is dat anti-Frans. Op hun beurt wantrouwen de Fransen de Britten, volgens Napoleon "une nation de boutiquiers" (a nation of shopkeepers). Niet gek gezien, want sinds de big bang op de Londense City hebben de Britten hun industriële erfgoed in de uitverkoop gedaan en aan het buitenland verpatst. En waar heeft Nigel Farage zijn fortuin gemaakt? Op de mondiale geldmarkten, wat het extra tragisch maakt dat hij een held is voor de Britse arbeidersklasse, die sinds de Thatcher-revolutie een vegeterend bestaan leidt. Had Karl Marx dan toch gelijk met zijn theorieën over vals bewustzijn?

Van Marine Le Pen wordt gezegd dat zij afstand heeft genomen van het antisemitische verleden van vader Jean-Marie, de oprichter van het Front National en nog steeds erelid. Misschien. Maar deze 'modernisering' van het Front is tactisch van aard, omdat het antisemitisme in Frankrijk tegenwoordig vooral van moslims komt. In het gedachtengoed van het FN, dat uit de dagen van de Algerijnse onafhankelijkheidsoorlog stamt, zijn immigranten uit de Maghreb nog erger dan Joden. Een Dreyfusard kunnen we Marine onmogelijk noemen, daarmee zou zij de ware aard van het Front National totaal verloochenen. Het FN is Le Pen. Een vaderlandslievende dochter die haar eigen vader afzweert? Dat was dacht ik niet de bedoeling van deze 'patriotten'. Zij staan voor het 'zuivere Frankrijk', een Frankrijk met een protectionistische geest dat nooit veel van vrijhandel wilde weten. Geen wonder dat Farage het Front National (en dus ook de met Le Pen coalerende Geert Wilders) op afstand wil houden.

Het nationalistische bloed kruipt waar het niet kan gaan, meer logica moet je er niet achter zoeken. Bedenk dat Le Pen een kwart van de stemmen in Frankrijk heeft gehaald, terwijl met de hervormingen die de Fransen van Brussel (en Berlijn) moeten doorvoeren nog helemaal geen begin is gemaakt. De Fransen zijn dus boos op iets dat zij vrezen, terwijl hun 'sociale model' nog grotendeels overeind staat. Je zou ook kunnen zeggen: de Franse boeren gooien hun hammen preventief op straat door nu al massaal op het Front National te stemmen. Vooruitziende blik! Alsof Franse boeren niet het meest hebben geprofiteerd van het Europese landbouwbeleid.

De Britten maken het nog bonter. Zij zijn dik tevreden met zichzelf omdat de conservatieve premier John Major begin jaren negentig in Maastricht een opt-out uit de euro heeft bedongen. De Britten hebben hun pond-sterling nog en tegelijk zijn zij lid van de Europese Gemeenschappelijke Markt. Zij leven al in the best of both worlds. Maar voor Farage is dat niet genoeg. Hij wil het Verenigd Koninkrijk helemaal uit de EU halen, waardoor de Britten straks op hun eiland weer het culturele rijk alleen hebben. Samen met miljoenen immigranten uit het voormalige Wereldrijk en steenrijke Russen, Arabieren en Grieken, die in Londen alvast een peperduur herenhuis hebben gekocht als appeltje voor de dorst. Dat de Schotten zich ondertussen van het Verenigd Koninkrijk willen afscheiden, daarover hoor je de UKIP niet.

Je hoort wel zeggen dat het volk door de elites de mond wordt gesnoerd en niet mag zeggen wat het denkt. En dat populisten als Marine Le Pen en Nigel Farage als enige de Waarheid vertellen die de bureaucraten van de 'EUSSR' angstvallig verborgen houden. Zou het volk werkelijk zo dom zijn en dit geloven? Ik dacht het niet. Laat ik eens zeggen wat ik denk. Volgens mij stemt het volk op Le Pen en Farage omdat het toch wel weet dat de politiek van de opgestoken middelvinger machteloos is en niks uithaalt. Daardoor kun je rustig voor het Front National en de UKIP kiezen. Inderdaad: "Fuck the EU!", die zich daar ondertussen niks van aantrekt en onverstoorbaar doorgaat met het scheppen van een bovennationale wereld.

Ik zou zeggen: een heilzame vervreemding, een entente cordiale tussen de EU en de nieuwe patriotten, die in gescheiden werelden hun eigen weg gaan. Los van elkaar, in tegengestelde richtingen, waarbij de eurocraten misschien niet de bevolkingen, maar wel de Europese geschiedenis en een onomkeerbare logica aan hun kant hebben. Het nationale bloed, zien we ook bij deze verkiezingen weer, kruipt waar het niet gaan kan en baart vreemde kinderen. Dan kan het niet anders of de nationale winnaars van vandaag zullen de internationale verliezers van morgen zijn.