De naderende apocalyps

Hoe ziet de naderende apocalyps eruit? De mensheid fantaseert er al een eeuwigheid over. Eén ding staat vast. Het is ieder voor zich in de postapocalyptische wereld.

Dat er een einde komt aan de wereld zoals wij die kennen, staat vast. We hoeven slechts te wachten tot de zon over een paar miljard jaar doodgaat. Maar vóór die tijd kan het net zo goed afgelopen zijn met de mensheid op deze planeet. Het fenomeen van het einde der tijden zien we terug in religies, kunst, muziek en natuurlijk - het meest aansprekende van allemaal in deze tijd - in films en tv-series.

De eschatologie (letterlijk: de leer van de laatste dingen) is een centraal onderdeel van de drie grote religies. Christenen kijken reikhalzend uit naar de terugkomst van Jezus en de Dag des oordeels. "Ik kom spoedig," zegt Jezus een paar keer in de Openbaring van Johannes, het laatste bijbelboek van het Nieuwe Testament. Maar over deze apocalyps wil ik het vandaag niet hebben. Ik wil het hebben over een andere, seculiere invulling van het einde der tijden, die van Hollywood.

Als we Hollywood mogen geloven, zijn er duizenden manieren waarop het leven plotseling ophoudt te bestaan voor de meesten van ons. Er zijn grofweg vier categorieën: het kan gebeuren door een nucleaire bom (Jericho, The Road), door een snelle verspreiding van een dodelijk virus (28 Days Later, I Am Legend), door natuurrampen (The Day After Tomorrow), of door de komst van zombies (The Walking Dead, World War Z).

De mensen die een ramp of een serie rampen overleven, blijven achter in een postapocalyptische wereld, een wereld waarin het draait om kill or be killed, overleven dus. Het is een van mijn favoriete genres. Deze films en series houden de mensheid een spiegel voor. We zijn het een beetje vergeten, maar als het flinterdunne laagje beschaving verdwijnt, dan deinst de mens er niet voor terug een ander mens de hersens in te slaan voor een blikje voedsel in een verlaten supermarkt.

Er is geen vrede, er is slechts oorlog. Overal. Altijd. Brute moordpartijen vinden plaats om kleine ergernissen. Overgebleven gemeenschappen worden aangevallen omdat zij iets hebben wat een ander groepje mensen niet heeft. Het eigen territorium wordt verdedigd met alle mogelijke middelen. Trespassers will be shot. Survivors will be shot again. De mens moet voortdurend op zijn hoede zijn. In een postapocalyptische wereld kan hij ieder moment het slachtoffer worden van iemand die wil dat zijn eigen gezin overleeft.

In zo'n wereld kost het nog meer moeite en is er nog meer wilskracht nodig dan gebruikelijk om het goede te blijven doen. Soms lukt dat, meestal niet. Die strijd van de mens met zichzelf blijft mij fascineren.