Zelensky’s masker valt: corruptie floreert in ‘anti-corruptiestaat’

Voor het eerst sinds het begin van de oorlog gingen Oekraïners deze week massaal de straat op. Niet om Rusland te veroordelen, maar om tegen hun eigen regering te protesteren. De aanleiding? Een nieuwe wet die de macht van de onafhankelijke anti-corruptie-instanties volledig ondermijnt.

Zelensky werd beroemd als acteur in een televisieserie waarin hij een president speelde die corruptie vernietigde. Maar in werkelijkheid lijkt hij steeds meer te transformeren in precies datgene wat hij destijds bespotte: een autoritaire leider die alles onder controle wil houden.

Door de nieuwe wet worden de twee belangrijkste anticorruptiebureaus in Oekraïne ondergebracht bij het Openbaar Ministerie – dat volledig in handen is van door Zelensky benoemde figuren. Onafhankelijke juristen noemen het een regelrechte machtsovername: corruptiebestrijding wordt opnieuw een politiek instrument, net als in Rusland.

Volgens betrokken juristen als Robert Hein Broekhuijsen was het slechts een kwestie van tijd voor deze stap zou worden genomen. De anticorruptiebureaus waren te effectief. Ze legden netwerken bloot, zetten hoge ambtenaren buitenspel, en kwamen gevaarlijk dicht bij de binnenste cirkel van de macht.

Zelensky reageerde met een rookgordijn: “De bureaus zijn geïnfiltreerd door Russen.” Een doorzichtige smoes die zelfs zijn eigen partijgenoten niet meer slikken. Dit is geen veiligheidsmaatregel – dit is angst. Angst voor onthullingen. Angst voor reputatieschade. Angst voor gezichtsverlies in Brussel en Washington.

Het westen – inclusief Nederland – blijft Oekraïne financieel en militair ondersteunen, alsof het een democratisch wonderland is. Maar het beeld dat de media jarenlang schilderden, stort in. Zelensky’s Oekraïne is géén rechtsstaat in opbouw, maar een systeem dat corruptie als overlevingsstrategie heeft geïntegreerd.

De NOS noemt het nu eindelijk bij naam. De protesten zijn echt. De beerput is open. En de timing is cruciaal: want deze affaire valt samen met de EU-toetredingsonderhandelingen. Zelfs de Europese Commissie kan hier niet meer omheen.

Na felle binnenlandse én internationale kritiek – onder meer van Ursula von der Leyen – kwam Zelensky ineens met de belofte van een “nieuw wetsvoorstel” dat de onafhankelijkheid zou herstellen. Maar dat is niets meer dan paniekvoetbal. Zelfs zijn eigen adviseurs erkennen dat hij zijn hand heeft overspeeld.

De mensen prikken er doorheen. En Brussel ook. De boodschap is duidelijk: je kunt geen EU-lid worden terwijl je je rechtsstaat uitkleedt.

Nederland is een van de grootste donoren van Oekraïne. Miljarden euro’s zijn al via wapens, steunpakketten en heropbouwfondsen die kant op gestuurd. Maar wat gebeurt er écht met dat geld? Wie controleert de bestedingen? Wie durft vragen te stellen over de integriteit van het regime in Kiev?

Zelensky’s echte gezichtsverlies is niet het wetsvoorstel. Het is het feit dat de façade van anti-corruptie definitief is ingestort. En dat het Westen, inclusief Nederland, daar al die tijd met open ogen in mee is gegaan.

Het wordt tijd voor herbezinning. Voor kritische vragen. Voor politieke moed. En voor een keiharde stop op blanco steun aan een land dat z’n eigen burgers en instituties verraadt onder het mom van nationale veiligheid.