Bankiersbonusvoorstel VVD: juiste sentiment, verkeerde voorstel

De woordvoerder Bankzaken van de Tweede Kamerfractie van de VVD, Matthijs Huizing, haalt vandaag hard uit naar de banksector. Hij zegt zich te ergeren aan het feit dat bankiers zichzelf 'gewoon' riante salarissen en bonussen blijven toebedelen, alsof er nooit een bankencrisis heeft plaatsgevonden. Om daar paal en perk aan te stellen komt hij met een radicaal voorstel: geef De Nederlandse Bank het recht om bij stelselmatige overschrijding van bepaalde salarisnormen de vergunning van de overtredende bank in te trekken.

Over het sentiment achter het voorstel wat mij betreft geen klachten. Ik erger me ook wezenloos aan de autistische wijze waarop de banksector na de ineenstorting van de financiele sector in 2008 - en de peperdure reddingsoperaties waarvoor de belastingbetaler nog jaren zal moeten bloeden - op dezelfde voet is doorgegaan met het aan zichzelf uitkeren van moddervette bonussen. Niet vanwege de hoogte van de bedragen overigens; het interesseert me doorgaans ook niet hoeveel de gemiddelde profvoetballer of popster per jaar opstrijkt, dus waarom zou ik me daar bij bankiers wel druk over maken? Mijn ergernis zit hem vooral in de gedachte die aan die dikke bonussen ten grondslag ligt: "Wij de winsten, de belastingbetalers de risico's." Na de crisis van 2008 had ook bij de banksector een besef moeten ontstaan dat belastingbetalers die oude wetmatig niet langer zouden accepteren. In plaats daarvan gaan ze door alsof er nooit een crisis heeft plaatsgevonden.  

Huizings voorstel is dus uit terechte frustratie geboren. Maar een VVDer zou moeten weten dat dit probleem niet via loonbeleid moet worden aangepakt. Het is niet aan de staat om zich tot in detail te bemoeien met de hoogte van salarissen in de privesector. Het heeft ook geen zin; bankiers zijn slim genoeg om de mazen in het systeem te ontdekken en zichzelf vervolgens via die mazen alsnog obsceen te verrijken. Het doel van eventuele maatregelen moet zijn om de voor de vrije markt zo fundamentele link tussen genomen risico's en genoten winsten te herstellen. Bankiers moeten behalve de lusten ook de lasten gaan dragen. Het intrekken van een vergunning van een bank schiet op dat punt door naar de andere kant. Het kan een volkomen ongewenste destabiliserende werking hebben op de stabiliteit van de financiele sector - precies het probleem dat Huizing met zijn maatregel zegt te willen bestrijden.

Een productievere aanpak lijkt me minimumgevangenisstraffen in te voeren voor leden van de directie en de raad van aanbevelingen wiens bank vanwege een dreigend faillissement door de belastingbetaler moet worden gered. Bankiers die weten dat ze, zeg, twintig jaar moeten brommen als ze beroep op staatssteun moeten doen om omvallen van de bank te voorkomen, zullen immers automatisch verstandiger gaan begroten. Als ze menen dat binnen die verstandige begroting nog altijd ruimte is voor moddervette bonussen moeten ze die vooral blijven uitkeren. Zolang ze maar beseffen dat ze wel degelijk de bak indraaien als uiteindelijk blijkt dat ze onvoldoende reserves hebben aangelegd.