Bejaardenterreur maakt generatiedenken tot noodzakelijk kwaad

Ik heb geen hekel aan oudere mensen, ondanks dat ze het Nederlandse pensioenstelsel hebben uitgehold.

Dirk-Jan van Baar schreef eerder vandaag een interessant betoog over het generatiedenken. Van Baar neemt het op voor de babyboomers en wijst 'de schuldvraag' af. Toch is er een probleem dat, ook zonder het oplossen van de schuldvraag, immens is: de stabiliteit van het huidige pensioenstelsel.

De term 'recht' als in 'recht op eerste levensbehoeften' staat al enige tijd onder druk. 'Recht op breedband-internet' is zo'n hosanna-slogan waar ik niet zoveel mee kan. Het 'recht op pensioen' bestaat om een andere reden niet: het huidige AOW-stelsel en de pensioenfondsen kunnen dat namelijk helemaal niet meer waar maken.

Bij de invoering van de AOW is er een bewuste keuze gemaakt voor een pensioenstelsel dat deels via een omslagstelsel zou gaan, en het andere via een spaarsysteem. Het een inkomensafhankelijk, het ander niet, en het een gevoeliger voor economische fluctuatie dan het andere. Ruim 50 jaar nadat men tot deze compromis kwam, blijkt het stelsel aan beide kanten door en door verrot. De AOW is onbetaalbaar geworden en wordt voor een steeds groter gedeelte uit de algemene middelen betaald, de pensioenfondsen hebben niet genoeg geld in kas om alle deelnemers te blijven uitbetalen.

De wiskundige Martin Pikaart schreef een boek over de kwestie, en weet in De Pensioenmythe kraakhelder uit te leggen waarom mijn generatie zich zorgen moet maken de pensioenfondsen. Terwijl ze de dekkingsgraad tot onder de 100 procent lieten zakken, komen pensioenfondsen ermee weg als ze beloven in de toekomst beter op te letten wat ze met hun geld doen. Voor de duidelijkheid: het gaat hier om een boedel die niet meer aan alle deelnemers kan uitbetalen waar zij, naar men zegt, "recht" op hebben. De mensen die de fondsen hun gang laten gaan, ondervinden zelf geen directe dreiging. Mocht het pensioenfondsen namelijk niet lukken de financiele huishouding op orde te brengen, dan is het niet hun, maar mijn generatie die niets krijgt.

Hoe dat zit? Bij elke andere willekeurige failliete toko krijgen alle schuldeisers een even groot gedeelte van de overgebleven taart. Kan 75 procent van de schulden uitbetaald worden, dan krijgen alle schuldeisers 75 procent terug. In pensioenfondsen werkt het anders. Daar geldt het recht van de eerste, in dit geval de eerste die de pensioengerechtigde leeftijd bereikt. Hij krijgt alles waar hij recht op heeft, evenals iedereen na hem in de rij totdat het geld op is. Voorlopig gaat dat gelukkig niet gebeuren, zo ernstig is het nu ook niet gesteld met de pensioenvoorzieningen. Maar voor de huidige generatie dertigers word het wel billenknijpen. Het is maar de vraag of zij snel genoeg bij de eindstreep zullen zijn om nog iets over te houden van hun verplichte inbreng in de pensioenfondsen. Mijn generatie twintigers heeft een wonder nodig wil het nog iets overhouden van dat "recht op pensioen".

Dat heeft deels zover kunnen komen omdat er in de gouden jaren zo'n 100 miljard euro uit de pensioenfondsen is verdwenen, zo'n tien procent van de huidige totale omvang. Het kon, want de dekkingsgraad was op een gegeven moment 235 procent en de graaiers zouden er zelf toch geen hinder van ondervinden - zij bereiken binnen afzienbare tijd de pensioengerechtigde leeftijd en mogen met de hoofdprijs naar huis.

Achteraf bezien gaat het hier om een van de meest asociale streken uit de afgelopen honderd jaar, die bovendien niet getuigt van die 'intergenerationele solidariteit' waar Jan Nagel en zijn jammerende Bejaarden-PLUS-bende zo de mond van vol hebben. De som geld die verdween, zou zomaar eens het pensioen kunnen zijn van een hele generatie - mijn generatie.

Als de huidige en spoedige ouderen niet oppassen, dan kan het geringe verzet tegen het oprispend maagzuur dat 50PLUS heet, zich nog wel eens tegen hen keren. Wanneer de huidige twintigers niet in staat blijken het huidige welvaartsniveau vast te houden en de pensioenfondsen te redden van een faillissement, en die kans is groot, dan is de kans dat we gaan wijzen al helemaal levensgroot. Besef namelijk wel dat de generatie waartoe ik behoor, de "grenzeloze generatie'', zoals Frits Spangenberg hem noemt, niet de briljantste generatie in de geschiedenis is. Spangenberg concludeert in een deze week verschenen rapport dat de huidige twintigers volgens zichzelf allemaal "een heel bijzonder persoon" zijn. Ambitieus zijn  we - op zich - wel, maar we zijn niet productief en doelgericht genoeg.

Als het allemaal voor de wind gaat omdat 'individualisme' toch onze productiviteitsachterstand blijkt te compenseren, dan hoeven babyboomers zich geen zorgen te maken. Maar lukt het ons niet om de BV Nederland draaiende te houden, dan gaan we wijzen naar de mensen die onze oudedagvoorziening plunderden en daarna elke hervorming van het pensioenstelsel kapotpolderden via legale terreurorganisaties als FNV en 50PLUS. Grote kans dat we dan de bejaarden alsnog via hun AOW gaan pakken. Werken kunnen we niet, maar bijten des te beter.