Kapotbezuinigen, wat is dat?

Bijna onopgemerkt is het socialistisch jargon ons dagelijks taalgebruik ingeslopen. De laatste toevoeging? "Kapotbezuinigen." Het wordt in zogenaamd objectieve nieuwsberichten gebruikt alsof het een neutrale term betreft. Niets is minder waar.

Draai het begrip om en duidelijk wordt dat het om traditionele Keynesiaanse nonsens gaat. Immers, als een overheid een economie "kapot" kan bezuinigen, dan geldt dat ten tijde van economische tegenspoed verhoogde overheidsuitgaven een herstel kunnen bewerkstelligen. Dat is in tal van geïndustrialiseerde landen de afgelopen drie jaar geprobeerd. Het eindstation is Griekenland: een land dat zo bol staat van de schulden dat het feitelijk failliet is.

Andere Europese landen en ook de Verenigde Staten bevinden zich op precies hetzelfde traject. Er zijn maar weinig overheden die er in slagen om net zoveel uit te geven als er aan belastingenopbrengsten binnenkomt.

In Europa is 3 procent de nieuwe nullijn. Zolang je maar niet meer leent is er niets aan de hand! Dat is natuurlijk bedrog. Niemand kan oneindig geld lenen. Dat beginnen de Grieken en de Italianen en de Fransen langzaamaan te leren. Linkse partijen hier in Nederland begrijpen het nog niet helemaal.

Het linkse economische denken gaat er vanuit dat groei veroorzaakt wordt door vraag in plaats van aanbod. Als de vraag instort omdat consumenten minder vertrouwen hebben of omdat een land in recessie geraakt, is het volgens linkse economen aan de overheid om geld in de economie te pompen om zo de totale vraag op te krikken. Echter, "totale" vraag is helemaal niet zo'n belangrijk geven.

Voorbeeld: in veel Westerse landen zijn door banken te lang, te goedkope leningen verstrekt omdat centrale banken de rentestanden kunstmatig laag hielden. Doel: groei. Gevolg: mensen gingen meer lenen dan goed voor ze was. Er werd teveel geld gecreëerd waarvan te weinig in de reële economie werd geïnvesteerd. Dat moest een keer fout gaan en dat ging het ook eind 2007, in de Verenigde Staten. De crisis waaide over naar Europa waar banken in de problemen kwamen en de huizenmarkt instortte.

De totale vraag is dus afgenomen maar deel van die vraag was een zeepbel. Het is dus gezond dat die vraag is afgenomen. Het is gezond dat banken minder makkelijk geld uitlenen en dat mensen minder snel een huis kopen of, erger, de aankoop van consumptiegoederen met leningen financieren. De economische herstelt zichzelf. (Hoewel dat herstel verstoort wordt door centrale banken die maar goedkoop geld in het systeem blijven pompen maar dat is een ander verhaal.)

Herstel gaat gepaard met faillissementen en mensen die "gestraft" worden voor het wangedrag dat zij in de voorgaande jaren hebben getoond. (Tenzij je natuurlijk bankier bent, dan word je door de overheid gered.) De economie krimpt en de overheidsinkomsten lopen terug. Wat te doen?

Een rationeel mens zou zeggen: maak het makkelijker voor bedrijven om te investeren en te groeien. Dan komen mensen sneller weer aan het werk, liefst in sectoren die daadwerkelijk productief zijn. De overheid verlaagt dus de belastingen en versoepelt regelgeving. Dan trekt de economie snel aan.

Links zegt: maak het lastiger voor "slechte" bedrijven om zaken te doen. Verhoog de belastingen op grootverdieners zodat zij minder kapitaal in bedrijven kunnen steken. Breidt de sociale zekerheid verder uit, bezuinig absoluut niet, leen nog meer geld, pomp dat de economie in en tracht de totale vraag op te hogen. Leun dan achterover en zie hoe een land over de kop gaat.

Het linkse, Keynesiaanse model heeft nooit gewerkt. De keren dat het geprobeerd is heeft het crises alleen maar erger gemaakt. Zie de jaren dertig. Zie de jaren zeventig. Zie Griekenland en Frankrijk en de Verenigde Staten anno nu.

Het rechtse model van supply-side economics heeft keer op keer gewerkt. Zie de jaren twintig. Zie de jaren tachtig. Zie met name die landen in Oost-Europa die de afgelopen jaren fors bezuinigd hebben, lonen matigden en binnen korte tijd weer economische groei hebben gekend. 

Nu kun je nu twisten over wat werkt en dat doen economen en politici alom. De Keynesianen zijn waarschijnlijk in de meerderheid maar dat wil niet zeggen dat er een consensus bestaat onder economen over wat een overheid ten tijde van economische krimp moet doen. Dat een overheid een economie "kapot" kan bezuinigen is een mening, geen feit.

Rest de vraag of de mensen die het woord in de mond nemen slechts onwetend zijn of doelbewust één economische visie als feit verkopen.

Foto: Wikicommons / Raminus Falcon