De leugens van de onderwijslobby

Bij het aanvallen van staatssecretaris Halbe Zijlstra op zijn onderwijsbeleid is alles geoorloofd, zo meent de onderwijslobby.

Een van de betere plannen van Zijlstra (VVD) is het opengooien van het hoger onderwijs voor particuliere opleidingen. Studenten die in deeltijd willen studeren, brengen nu zelf hun geld mee in plaats van dat de onderwijsinstelling dit automatisch ontvangt. Hierdoor worden geaccrediteerde, onbekostigde opleidingen aantrekkelijker. Bij de zwaar gesubsidieerde onderwijsinstellingen gingen - begrijpelijkerwijs - de alarmbellen af. Wie niet op kwaliteit studenten weet binnen te halen, verliest financiering.

Dit principe gaat ook gelden voor de student zelf. De beurs die hij ontvangt, is vergelijkbaar met de huidige prestatiebeurs. Maakt een student zijn opleiding niet af, dan moet hij de beurs terugbetalen. Dit lijkt mij een zuiver principe, onderwijs kost nu eenmaal geld en iemand moet dat betalen. Daar denkt de HBO-raad (hoi D66!) anders over. Thom de Graaf schrijft in een persbericht: „De voornemens leiden niet tot meer gediplomeerden en zijn bedreigend voor de kwaliteit van het onderwijs.” Dat is een nogal ferme claim. Als er iets bedreigend is voor de kwaliteit van het onderwijs, dan is dat wel het huidige financieringssysteem waarbij onderwijsinstellingen hun poet bijgeschreven krijgen naar rato van het aantal diploma's dat ze verstrekken. Je hoeft geen Einstein te zijn om te bedenken dat het hiermee lucratief is om de criteria te laten vieren en vooral zo veel mogelijk diploma's te verstrekken. In het nieuwe stelsel brengen studenten hun eigen geld mee. Daar willen ze iets voor terug zien. Onderwijsinstellingen die belabberd onderwijs aanbieden, moeten alle zeilen bijzetten en dat lijkt mij een meer dan gezonde prikkel.

En dus zijn leugens geoorloofd. Afgelopen maandag meldde persbureau ANP dat CNV Onderwijs ontevreden is over de plannen:

De hamvraag: is het waar? Nou, niet echt. Als je de plannen van Zijlstra bekijkt, dan is onderwijs juist zo'n tak waarin er beurzen beschikbaar komen. Studenten moeten inderdaad duizenden euro's gaan betalen, maar daar is juist die beurs voor bedoeld. Op dit moment moeten ze hun studie uit eigen zak betalen. Per saldo gaan ze er dus op vooruit. Bonusquote van Jasper van Dijk (SP): „Het onderwijs komt steeds meer in dienst te staan van de economie in plaats van de samenleving.” Ja, dat moeten we natuurlijk niet hebben. Het zou toch wat zijn als we universiteiten niet als een tienjarige speeltuin voor jong-volwassenen gaan zien, maar als een plek waar mensen worden voorbereid voor de arbeidsmarkt!

Juist onderwijs is zo ontzettend fundamenteel voor onze economie, dat het enorm teleurstellend is hoe oppositiepartijen zich schuldig maakt aan holle retoriek. Onderwijs is geen industrie op zich, maar de meest wezenlijke maatschappelijke dienstverlening die er in de wereld bestaat. Het is alleen maar toe te juichen dat de staatssecretaris zijn plannen ten dienste stelt van zowel de arbeidsmarkt als de behoefte van deeltijdstudenten. Wat dat betreft komt het mooiste compliment van PVV-Kamerlid Harm Beertema, zelf onderwijsman in hart en nieren, die het plan als „uitstekend” betitelt. Daarin heeft hij nog gelijk ook.