Vrijheid en PT

Met alle ellende en verdriet die wij dagelijks ongevraagd aangereikt krijgen via de diverse media, waaronder bijvoorbeeld de problemen dezer dagen in de Gaza strip, de burgeroorlog in Oekraïne, de ogenschijnlijk onstuitbare opmars van ISIS in Irak en Syrië, en – bijvoorbeeld - de vrijwel vergeten ontvoerde meisjes door Boko Haram in Nigeria, wordt het begrip of het abstracte concept vrijheid ineens toch vrij relevant.

Ik legde net aan mijn echtgenote het concept en het belang uit van de vijfvlaggentheorie, die mensen die zich als PT beschouwen bezigen. Een interessante kennis van me die me op dit concept wees en me daarbij enige uitleg gaf vertelde dat PT de afkorting kan zijn voor vele verschillende begrippen (perpetual traveller, passing through, permanent tourist, parked temporarily). Hijzelf vond “prior taxpayer” de meest aantrekkelijke. PT’s zijn zeer gesteld op persoonlijke vrijheid en flexibiliteit. In het kort komt het concept er op neer dat je, in tegenstelling tot datgene dat de meeste mensen doen, moet zorgen dat je verschillende zaken die je aangaan goed moet scheiden en vooral moet spreiden: niet alles concentreren in een en hetzelfde land. Het is aldus raadzaam om je reserves (banktegoeden, aandelen, waardepapieren of anderszins) te spreiden over verschillende landen, waarbij je zeer dominante landen, waar privacy erg spaarzaam is, moet vermijden. Daarnaast – als je kunt – je zakelijke bezigheden onderbrengen in een of meerdere vennootschappen, in de fiscaal meest gunstige locaties.

Met zoveel miljoen vluchtelingen in de wereld en vrijwel geen zekerheid dat het ook jou of mij niet zou kunnen treffen, wordt geadviseerd om tijdig twee of meerdere woonlanden te hebben: landen waar u legaal en onbeperkt kunt verblijven als ingezetene. Tot slot moet u denken aan het kunnen beschikken over woonruimte op verschillende plekken, in verschillende landen en als het kan op verschillende continenten. Five Flags dus! [1] Zo ziet u ineens dat een mooie kapitale villa in Wassenaar, Bloemendaal of Brasschaat wellicht ooit een blok aan het been zou kunnen worden.

In de introductie van een boekje dat het concept van PT uitlegt, kwam ik deze – voor mij - aansprekende tekst tegen:

Om vervolgens vast te stellen dat als u als lezer zo in elkaar steekt, het betreffende boekje niet aan u besteed zal zijn. Ook vandaag moest ik weer aan dit concept denken, toen ik ergens de tweet van Bart Schuyt tegenkwam, alwaar gewag werd gemaakt van het feit dat er 200.000 Koerden op de vlucht zijn geslagen voor ISIS in Irak.

Onzekerheid of zelfs direct gevaar -zoals in Irak vandaag de dag- is niet het enige dat mensen doet vluchten. Een professor in de USA, die een prachtige lezing gaf voor een libertarisch gezelschap, kon als geen ander overtuigend uitleggen dat naar zijn mening de toekomst voor Amerikanen in de VS er uiterst beroerd uitzag. Deze professor maakt zich grote zorgen om het verlies van individuele vrijheid in de VS, dat met name na de invoering van allerlei privacy schendende anti-terrorisme wetgeving ernstig in het geding was geraakt. Onder het motto van terrorismebestrijding heeft de Amerikaanse overheid alle remmen los gegooid en registreren ze alle persoonsgegevens en privacy gegevens die ooit van pas kunnen komen. Voor diegenen onder u die weinig bekend zijn met de “intrusion” van de Amerikaanse overheid in het (privé) leven van Amerikanen (en niet-Amerikanen), verwijs ik gemakshalve naar Wikileaks, het NSA lek van Edward Snowden, Google “loss of privacy in the USA”, kijk naar een van de wat modernere films met CIA of FBI-optredens of probeer de VS eens in het echt te bezoeken. U zult zien en merken, het ziet er niet best uit. Misschien dat dit ten dele verklaart waarom 80 miljoen Amerikanen aan de pharmadrugs zijn om hun psyche onder controle te houden, terwijl een andere 40 miljoen dagelijks een dosis harddrugs tot zich neemt. Een bijzonder land.

De professor gaf de studenten het advies om zich ergens anders dan in de VS te vestigen en een toekomst op te bouwen. Een van de studenten vroeg aan het einde van de lezing aan de professor wat hij zelf ging doen. Natuurlijk zei de professor dat ook hij voorbereidingen aan het treffen was om zich buiten de VS de vestigen, maar zo wilde de student vervolgens weten, “waar wilt u dan naar toe?”

De professor bleef het specifieke antwoord schuldig, maar gaf in algemene bewoordingen aan dat alle overheden in de meeste landen hetzelfde zouden willen doen als de Amerikaanse overheid, maar gelukkig waren niet alle overheden daartoe (technisch) in staat. Daarbij moest je vooral kijken naar de wat armere en onderontwikkelde landen, want voor juist die landen gold, dat het nog heel lang zou duren voordat ze op het niveau van de VS konden komen, simpelweg vanwege het feit dat het hen de middelen blijvend zou ontbreken.

Helaas voor Amerikaans staatsburgers, reikt de arm van hun Amerikaanse overheid inmiddels zover, dat ze hun burgers ook in de meest verre streken op deze aardbol kunnen volgen, en zo is het inmiddels voor een Amerikaans ingezetene vrijwel onmogelijk om een buitenlandse bankrekening aan te houden laat staan om deze te kunnen openen. Niet dat banken in de diverse buitenlanden zo onwillig zijn, maar met het wereldwijde toezicht op banken ten gevolge van – wederom – de terrorismebestrijding – wordt elke bank strikt gehouden op naleving van wereldwijde compliance wetgeving, “know your customers” en moeten banken in het geval van Amerikaanse ingezetenen, jaarlijks aan een hele reeks administratieve lasten voldoen (voor de IRS etc), zodat het voor de meeste banken inmiddels niet meer de moeite loont om een bankrekening aan te houden voor Amerikaanse staatsburgers.

Meer dan 25 jaar geleden was ik enkele malen voor bankzaken op bezoek in Havana, Cuba. De bank waar ik toen met veel plezier werkte had wat geld (J) uitgeleend om de import van onder andere Nederlandse pootaardappelen naar dat eiland te financieren en opeens kon Fidel Castro zijn schulden niet meer betalen, omdat zijn Sovjet vrienden de export van olie niet langer subsidieerden met de aankoop van Cubaanse suiker tegen een zwaar gesubsidieerde prijs. Shit happens.

Als officiële gasten van het regime werden wij ondergebracht op een specifieke etage van een hotel, een etage alleen voor ons, en enkele inlichtingenmensen, die wanneer je een telefoongesprek wilde voeren, via luide, duidelijke klikken meeluisterden. De privé-chauffeur die ons werd toegewezen, was een in Rusland getrainde vriendelijke jongeman, die trots zijn identiteitskaart van het ministerie van Binnenlandse Zaken liet zien. De LADA waarin hij ons rond reed was in dat opzicht enigszins bescheiden. Tijdens een later bezoek was ik te gast in de residentie van de Britse ambassadeur, tezamen met een Engelse multinational en toen ik zijne excellentie onomwonden uitlegde hoe ik dacht dat het zat met de Cubaanse directeur van de bank, onderbrak hij mij om te vertellen dat alles dat in zijn huis werd gezegd werd afgeluisterd door de Cubaanse inlichtingendiensten. Toen ik hem daarop vroeg waarom hij dit toestond, om zelfs als ambassadeur van het VK in zijn eigen woonhuis te worden afgeluisterd, zei hij dat hij het eenvoudig kon laten weg halen, maar dat het zinloos was, aangezien ze kort daarop met een of ander smoesje al het afluister apparatuur weer zouden terug plaatsen. Ik kon toen niet bevroeden dat het boekje 1984 van George Orwell een 25 jaar later zo vreselijk ver zou kunnen worden overtroffen in onze vrije kapitalistische en democratische wereld.

Hartelijke groeten uit Uruguay, het kleine landje in het verre Latijns Amerika waar in meer dan een opzicht nog redelijk wat pure vrijheid heerst, alhoewel ook hier de sensatie van vrijheid soms wat kan worden overschaduwt. Daarover een andere keer meer.

[1] Passport and citizenship, Business Case, Residence and domicile, Asset Management, Playground.