Timmermans: 'commissaire sans portefeuille'

Gisteren werd bekend, dat onze minister van Buitenlandse Zaken Frans Timmermans naar Brussel vertrekt, de plek van zijn jeugd. Hij wordt eurocommissaris, en wat voor een! Hij wordt commissaris 'sans portefeuille'. Maar dat is niet hetzelfde als een generaal zonder leger, integendeel, Fransje wordt de persoonlijke assistent van commissievoorzitter Juncker. Zonder twijfel de best betaalde secretarisbaan ooit. Niet slecht voor een telg uit een voormalige mijnwerkersfamilie.

Je moet, vermoed ik, behoorlijk ijdel zijn als je genoegen neemt met een dergelijke functie. Zoals Michael vanmiddag al aangaf: je hebt geen werkelijke macht, maar wel een uiterst ondankbare taak als 'trouble shooter' richting collega commissarissen en als tolk voor Tusk. Daarbij dient zich de vraag aan of een dergelijke positie wel het belang van Nederland dient, want daarvoor zit hij er tenslotte. Onwillekeurig doemt het beeld op van hofhoudens van vroeger, waar koningen beschikten over hofnarren om zich te vermaken. Zolang niet duidelijk is welke specifieke bevoegdheden Timmermans krijgt in zijn nieuwe functie kunnen we slechts gissen naar diens invloed op het beleid dat Juncker wil voeren.

Frans Timmermans als tweede man van de Europese Regering, want zo ziet de Europese Commissie zichzelf graag, dat overtreft waarschijnlijk zijn stoutste dromen. Het was een publiek geheim dat de Haagse kaasstolp voor Timmermans veel en veel te benauwend was. Een man van zijn statuur moet natuurlijk op het wereldtoneel acteren, al was het maar om te kunnen pronken met de zeven talen die hij vloeiend spreekt en waarop hij zich graag laat voorstaan.

Wat maakt Fransje toch zo'n streber? Zo struggling for highlife? Is het de frustratie over zijn ervaringen met de diplomatenkringen (zijn vader was congiërge bij de ambassade in Parijs en later archivaris in Rome, red.), waar hij met zijn familie achtergrond met de nek werd aangekeken door zijn leeftijdgenoten? Of is het de kift, toen hij als jonge, ambitieuze afgestudeerde van het voorname establishment te horen kreeg dat 'voor iemand uit zijn milieu toch geen glansrijke carrière binnen de diplomatieke dienst in het verschiet zou liggen'? We zullen dat waarschijnlijk nooit weten, ofschoon niet valt uit te sluiten dat we ooit vergast worden op de 'Memoires' van Frans.

Niettemin startte Timmermans zijn loopbaan in de buitenlanddienst, maar maakte al snel de overstap naar de politiek, dat wil zeggen: naar de Europese politiek. Hij werd naaste medewerker van toenmalig commissaris Van den Broek en later privé-secretaris van wijlen Max van der Stoel, de internationaal alom geprezen oud-minister van Buitenlandse Zaken. Dat privé-secretarisschap zit Timmermans kennelijk in het bloed..

Die geldingsdrang van Frans wordt fraai geïllustreerd door diens promo, nu ruim twee jaar geleden, toen hij een (vergeefse) gooi deed naar de functie van Commissaris voor de mensenrechten bij de Raad van Europa (niet te verwarren met de Europese Raad van Regeringsleiders, waar Tusk nu voorzitter van geworden is). In zes talen spreekt hij de mensen toe, al zigzaggend over het Binnenhof. Het is de moeite waard om dat filmpje nog eens te bekijken. Toen al was duidelijk, dat hij het naargeestige, kleinburgerlijke bestaan als Kamerlid wilde verruilen voor een internationale functie met veel meer allure (en veel minder papierwerk). Want Frans is een prater, een performer. Dat liet hij zien in de VN-Raad na de catastrofe met vlucht MH-17 en hij liet het gisteren weer zien tijdens de H.J. Schoo-lezing. Geef Frans een publiek en hij voelt zich er thuis als een vis in het water (iets wat bij Limburgers vaker voorkomt, maar dat geheel terzijde).

Frans is ook een van de weinige ministers die heel actief een Facebook-pagina bijhoudt, gelardeerd met vele, vele foto's, met 'heilige' Frans doorgaans pontificaal in het midden. Hij laat zich daar ook heel lovend uit over zijn naaste medewerkers, maar vergist u zich niet, Fransje is niet zo'n lieve jongen als hij lijkt. Integendeel, als hem de voet wordt dwarsgezet kan hij opeens fel en rücksichtlos om zich heen slaan. Job Cohen, de vorige fractievoorzitter van Timmermans Partij van de Arbeid, weet daar alles van.. Echter niet Fransje, maar Job ruimde het veld en vervolgens werd Timmermans door Cohen's opvolger Samsom beloond voor bewezen diensten met een heuse ministerspost in kabinet Rutte II. So far, so good, maar toch nog niet voldoende. Als minister van BUZA kon Frans dan wel veel en vaak reizen, hetgeen hij dan ook deed, maar het was en bleef toch steeds slechts vanuit 'Den Haag'.

Maar nu, nu heeft Frans dan eindelijk zijn droombaan: als tweede man op een internationaal podium, dat volop in de schijnwerpers staat. Wat de Nederlandse burger daar aan heeft moet de toekomst uitwijzen, maar zelf geef ik er geen stuiver voor.