Ambtenaren zijn wel erg lui

'Hardwerkende Nederlanders' klagen net iets te luidruchtig over de ambtenaar.

Ambtenarenbond AbvaKabo FNV strijdt tegen kabinetsplannen waardoor de rechtspositie van ambtenaren meer op die van gewone werknemers gaat lijken. Een kansloze strijd, lijkt mij. Ik heb geen principiële bezwaren tegen het gelijktrekken van rechtsposities. Maar dat het besluit überhaupt genomen wordt, is verdacht. De ambtenarenbond heeft dan ook gelijk als het de verandering van de positie van de ambtenaar aan wijt aan 'anti-overheid-obsessie'.

Politiek gaat in Nederland wezenlijk alleen over geld. Debatten die over iets anders gaan, worden afgedaan als metafysische onzin; alleen de knaken tellen. Persoonlijk vind ik dat nogal schraal, want beslissingen over geld worden simpelweg niet alleen gemaakt op basis van monetaire beslissingsfactoren. Wat wil zeggen dat buitenmonetaire factoren (ideologieën en ideeën) een rol spelen. Dan lijkt het me wel zo handig die te bespreken. 

Dat wordt duidelijk in het debat over ambtenaren. Financieel gezien is het een enorme misser om nu aan de rechtspositie van ambtenaren te morren. De kosten kunnen eenmalig oplopen tot tweehonderd miljoen euro om vervolgens vanaf zeven miljoen per jaar op te brengen. Als die ramingen al kloppen, is het dus een plan dat alleen op de lange termijn profijtelijk is. Gezien het track record van het kabinet, is deze plotselinge aandacht voor langetermijnbeleid verdacht. Vanuit de lengte van een regeerperiode gezien, zijn er geen financiële gronden nu iets aan de status van ambtenaren te veranderen.

Er speelt dus een andere beslissingsfactor mee. En dat lijkt mij inderdaad een anti-overheid-obsessie, vooral onder het electoraat. Dat wil niet zeggen dat de overheid daadwerkelijk kleiner wordt en in het eigen vet snijdt - integendeel - maar dat politici gehoor beginnen te geven aan de diepe vijandigheid waarmee niet-ambtenaren tegen ambtenaren aankijken. Anti-overheidssentiment uit zich sterk in antipathie tegen de ambtenaar.

Volgens mij stamt dat kwade beeld van de ambtenaar alleen niet zozeer uit de tegenwoordige werkelijkheid, maar is het vooral bedoeld om de eigen hardwerkendheid te benadrukken. Een boeman ter positieve zelfidentificatie. Het beeld van de ambtenaar die geen donder uitvoert, zal vast ergens ooit gerechtvaardigd zijn geweest, maar de paar jonge ex-ambtenaren die ik ken, maakten lange dagen en werkten hard.