Plasterk kan wel een geschiedenisles gebruiken

De oud-minister van Onderwijs, thans PvdA-Kamerlid, verzette zich vandaag bij Buitenhof tegen wat hij noemde de "AVO'isering" van het onderwijs. Daarmee doelde hij op het afschaffen van de specialistische en technische scholen die in het middelbaar onderwijs zijn vervangen door een in moeilijkheidsgraden ingedeeld systeem van VMBO en HAVO.

Zijn kritiek is terecht. Vooral met het VMBO is het treurig gesteld. Jongens en meisjes die al op jonge leeftijd enthousiast zijn over een vak, worden door vier jaar "algemene vorming" verpest. Terwijl zij met hun handen willen werken, eist de staat dat zij onderwijs genieten op een manier die geschikt is voor HAVO-leerlingen en VWO'ers. Pas op het MBO kunnen ze aan de slag, hoewel zelfs daar de nadruk af en toe teveel op het schoolse ligt.

Prima pleidooi van Plasterk dus, ware het niet dat zijn partij primair verantwoordelijk is voor deze puinhoop. Het was de PvdA die in de naam van de maakbaarheid van de samenleving en de "democratisering" van het onderwijs (proest!), pleitte voor het opbreken van het oude systeem. Verschillen tussen leerlingen werden ontkend. De zoon van een notaris mocht niet slimmer zijn dan de zoon van de arbeider. Gelijkheid, blijheid, broederschap!

De Mammoetwet, waaraan we de door Plasterk zo gehate AVO'isering van het onderwijs hebben te danken, ging voor de partij niets eens ver genoeg. Jos van Kemenade wilde in de jaren zeventig een "middenschool" oprichten waarin alle middelbare scholieren hetzelfde onderwijs zouden genieten. Een krankzinnig voorstel dat het godzijdank niet haalde.

Wat niet wil zeggen dat Plasterk uit het verleden heeft geleerd. Hij kritiseert nu weliswaar het gebrek aan technisch onderwijs, maar zijn oplossing is even PvdA als tevoren: laat beta-studenten geen collegegeld betalen en dwing bedrijven MBO-stagiaires een baangarantie te geven.

De overheid die winnaars en verliezers kiest en met harde hand het bedrijfsleven dwingt meer maakindustrie op touw te zetten. Daarvan hebben we volgens Plasterk namelijk "te weinig". Alsof hij en niet de markt bepaalt hoeveel industrie nodig is!

Het is zo treurig met het onderwijs gesteld, omdat scholen niet in kunnen springen op vraag. De idee bestaat nog altijd dat de overheid beter kan bepalen voor burgers en bedrijven wat voor onderwijs kinderen hier moeten genieten. In Den Haag worden lespakketten en leervormen centraal vastgesteld.

Gelijke kansen garandeer je echter niet door middel van gelijk onderwijs. Integendeel. Scholen en docenten zouden moeten kunnen reageren op de individuele wensen en verwachtingen van leerlingen en ouders -- en toekomstige werknemers. Dat is nu onmogelijk want ten minste in het onderwijs heeft de "maakbaarheid" van de samenleving nooit afgedaan. Welkom in het arbeidersparadijs!

De oplossing is niet nog meer overheidsbemoeienis, niet nog meer experimenten en zeker niet nog meer geld. Privatiseer het onderwijs zodat scholen moeten concurreren zoals elke andere dienstverlener. Ouders bepalen zelf naar welke school hun kind gaat en zullen in die keuze kritischer worden. Scholen maken zelf uit wat voor onderwijs zij aanbieden en op welke manier zij dat doen. Leraren die goed werk afleveren, worden beloond. Leraren die dat niet doen, worden ontslagen. Net als in de echte wereld.