Terwijl Europa worstelt met energiearmoede, boerenprotesten en torenhoge inflatie als gevolg van klimaatbeleid, blijkt dat de Europese Commissie onder leiding van Frans Timmermans en zijn kabinetschef Diederik Samsom tientallen miljarden euro’s heeft vrijgemaakt om het draagvlak voor hun eigen plannen te “versterken”. Geld dat niet naar klimaatoplossingen ging, maar naar NGO’s, media, educatieprogramma’s en lobbygroepen die vervolgens moesten uitleggen waarom de Green Deal “onvermijdelijk” was. Wat hier gebeurt, is geen gewone beleidscommunicatie meer. Dit is georkestreerde beïnvloeding, gefinancierd met belastinggeld. ⸻
17 Miljard aan ideologische versterking?
Volgens interne bronnen binnen het Europees Parlement en diverse onderzoeksjournalisten zou er in totaal tot 17 miljard euro zijn uitgetrokken voor wat in Brusselse taal heet: climate communication, capacity building, stakeholder engagement en civil society mobilisation binnen de Green Deal-programmering tussen 2020 en 2027¹. Dit betreft dus geen investeringen in windmolens of isolatiemaatregelen, maar in de legitimatie en promotie van het beleid zelf.
Dat geld ging naar:
• Milieu-NGO’s als Greenpeace, WWF, Climate Action Network Europe;
• Journalistieke platforms zoals het European Journalism Centre²;
• Educatieve campagnes op scholen en universiteiten;
• Adviesbureaus die beleidsvoorstellen schrijven én de publieke opinie meten;
• Sociale media-campagnes en ‘narratiefmanagement’ via strategische communicatiebureaus.
⸻
Politieke eenheidskoor met belastinggeld
Het effect: een gesubsidieerd opinieklimaat, waarin media, NGO’s en academici vrijwel unaniem het EU-beleid verdedigen. Geen debat, geen tegenspraak, geen kritische analyse — want de tegenstem krijgt simpelweg geen financiering. In plaats van pluralisme ontstond een politiek opgelegde eensgezindheid, betaald door burgers die daar nooit om gevraagd hebben.
Deze praktijk werpt fundamentele vragen op:
• Wie controleert de EU als de EU zelf de journalisten betaalt die haar moeten controleren?
• Hoe geloofwaardig is “maatschappelijk draagvlak” als het is gekocht?
• Is er nog sprake van onafhankelijke wetenschap als afwijkende analyses financieel worden afgestraft?
⸻
De rol van Timmermans en Samsom
Als Eurocommissaris voor Klimaat was Frans Timmermans politiek eindverantwoordelijk voor de Green Deal, inclusief de communicatie- en participatieprogramma’s. Diederik Samsom, voormalig PvdA-leider, leidde als kabinetschef van Timmermans de dagelijkse uitvoering. Hij onderhandelde met NGO’s, coördineerde partnerselectie, en bepaalde mee hoe miljarden aan subsidies via onder meer Horizon Europe, LIFE+ en het Just Transition Fund werden verdeeld³.
Zij hebben daarmee een systeem opgebouwd waarin de uitvoerders van het beleid ook de promoters ervan zijn, betaald met belastinggeld en zonder inhoudelijke oppositie. Het is een klassieke casus van belangenverstrengeling vermomd als beleidsbevordering.
⸻
Het klimaat-industrieel complex
Wat hieruit naar voren komt is geen open democratisch proces, maar een klimaat-industrieel complex: een gesloten kring van beleidsmakers, lobbygroepen, consultants en mediamensen die elkaar opdrachten, subsidies en legitimiteit toeschuiven. Wie meedoet, ontvangt geld. Wie afwijkt, raakt uitgesloten. Er is geen sprake van directe corruptie in strafrechtelijke zin, maar wel van structurele misleiding en institutionele bevoordeling van eenzijdig gedachtegoed.
⸻
Tijd voor parlementair onderzoek
Het wordt tijd voor een grondig, onafhankelijk en parlementair onderzoek naar:
• De totale omvang en bestemming van de communicatie- en draagvlaksubsidies binnen de Green Deal;
• De transparantie en criteria van de subsidieverstrekking;
• De effecten op journalistieke onafhankelijkheid, wetenschappelijke vrijheid en politieke diversiteit;
• En bovenal: de rol van Frans Timmermans en Diederik Samsom in deze systematische beïnvloeding van het publieke debat.
⸻
Hoe kan deze man nog partijleider zijn?
De vraag die zich aan het eind van dit alles onweerstaanbaar opdringt: hoe is het in godsnaam mogelijk dat Frans Timmermans, na al deze feiten, nog steeds partijleider is van de gecombineerde PvdA/GroenLinks? Een man die miljarden aan belastinggeld gebruikte om zijn eigen beleid te promoten via door hem gesubsidieerde belangengroepen en media. Een man die geen enkele ruimte liet voor kritiek, die politieke diversiteit inruilde voor dogmatische eensgezindheid, en die verantwoordelijk is voor het meest polariserende beleidspakket in decennia.
In een gezond functionerende democratie zou zo iemand niet worden beloond, maar ter verantwoording worden geroepen. Niet naar voren worden geschoven als toekomstig premier, maar worden onderzocht door een parlementaire commissie. Dat deze man, symbool van bestuurlijke arrogantie en morele zelfrechtvaardiging, nog steeds het boegbeeld mag zijn van de traditionele sociaaldemocratie, zegt alles over de staat van die beweging. En misschien ook over de staat van onze democratie.
⸻
Voetnoten en bronnen
1. Begrotingsdocumenten Europese Commissie (DG CLIMA, Horizon Europe, LIFE+), 2020–2024. Zie o.a. de Multiannual Financial Framework (MFF).
2. European Journalism Centre: https://ejc.net/about. Gefinancierd door de Europese Commissie.
3. Politico.eu (2021): Inside the Green Deal: how Timmermans and Samsom shaped Europe’s climate revolution.