Zwitsers stemmen nipt vóór digitale ID - weg naar surveillancestaat ligt open

Daarmee krijgt de Zwitserse overheid het mandaat om een systeem in te voeren dat volgens critici de deur openzet naar een allesomvattende surveillancestaat.

Tegenstanders waarschuwen dat de technologie die de basis vormt voor de e-ID niet bestand is tegen hacks en cyberaanvallen. Maar er is een nog fundamenteler bezwaar: een digitale ID maakt burgers radicaal afhankelijk van de staat.

Een kaart die fungeert als app op je smartphone kan in theorie voor alles worden ingezet: toegang tot overheidssystemen, bankzaken, reizen, zelfs stemmen. En wie denkt dat dit altijd vrijblijvend blijft, kent de logica van bureaucratie niet.

Vandaag is het “optioneel.” Morgen is het verplicht voor reizen. Overmorgen koppel je er je zorgverzekering en bankrekening aan. En binnen tien jaar kun je zonder e-ID nauwelijks nog functioneren.

Voorstanders zeggen dat bedrijven en overheden “niet meer informatie mogen opvragen dan strikt nodig.” Maar wie controleert dat? En wie garandeert dat dit niet stap voor stap wordt uitgebreid?

Critici waarschuwen terecht dat dit systeem gebruikt kan worden om kritische burgers en dissidenten te bestraffen. Wie de overheid niet zint, kan in de toekomst simpelweg digitaal buitengesloten worden.

Dat klinkt als een complottheorie? Kijk naar China. Kijk naar hoe Canada bankrekeningen bevroor van vrachtwagenchauffeurs tijdens de coronaprotesten. Technologie is macht - en macht wordt altijd misbruikt.

Opvallend: in 2021 wezen de Zwitsers eenzelfde voorstel nog resoluut af. Nu, na stevige lobby van politici, is het opnieuw voorgelegd - en werd het aangenomen met een minieme meerderheid. Dit voelt niet als een overtuigend democratisch mandaat, maar als een dwangbuis in slow motion.

Oppositiegroepen eisen inmiddels een nieuw referendum, juist omdat de uitslag zo krap is.

Het Zwitserse besluit zal ongetwijfeld navolging krijgen in andere landen. In het Verenigd Koninkrijk woedt al hevige discussie: Labour wil digitale ID’s inzetten om “illegale migratie” tegen te gaan. Maar iedereen weet dat illegalen zich niet laten tegenhouden door een app - het zijn de wetgetrouwe burgers die uiteindelijk onder dit systeem gebukt gaan.

Meer dan twee miljoen Britten tekenden inmiddels een petitie tégen digitale ID. Ook in Nederland gonst het gerucht dat Brussel en Den Haag plannen klaar hebben liggen.

Het referendum in Zwitserland laat zien hoe dun de grens is tussen vrijheid en controle. Eén procent verschil - en miljoenen burgers verliezen een fundamenteel stukje privacy.

Wie denkt dat dit stopt bij een digitale “identiteit” vergist zich. Dit is de opmaat naar digitale valuta, digitaal stemrecht en digitaal sociaal krediet. Precies wat burgers nooit zouden accepteren, wordt nu stapje voor stapje ingevoerd.