Schokkende CBS-cijfers: meer dan een half miljoen mensen onder de armoedegrens

Volgens cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) leefden vorig jaar 551.000 mensen onder de armoedegrens. Dat is 3,1 procent van de bevolking. Een jaar eerder was dat nog 2,7 procent. Het gaat hier niet om abstracte percentages, maar om mensen die na het betalen van huur, energie en zorg simpelweg te weinig geld overhouden om normaal te leven. Voor een alleenstaande lag die grens in 2024 rond de 1600 euro per maand. Daar moet alles van gebeuren. Wie denkt dat dit haalbaar is, heeft geen idee wat boodschappen, kleding en vervoer kosten.

In 2022 en 2023 zorgde de energietoeslag nog voor tijdelijke verlichting. Dat werkte. De armoede daalde. Maar in 2024 werd dit vangnet zonder pardon geschrapt. Het resultaat laat zich raden. Mensen zakten opnieuw onder de armoedegrens. Volgens het CBS hadden ruim 130.000 mensen zelfs al minstens drie jaar achter elkaar met armoede te maken. Dat is geen tijdelijke tegenslag meer. Dat is structureel falen.

Eerdere dalingen in armoede kwamen door loonstijgingen, coronasteun en een verhoging van het minimumloon in 2023. Ook lage huren voor bijna 600.000 huishoudens hielpen. Maar zodra die steun wegvalt, blijkt hoe dun het sociale vangnet werkelijk is.

Het meest schrijnende detail: werkenden vormen inmiddels de grootste groep mensen in armoede. Van hen had 48 procent inkomen uit werk. Nog eens 29 procent leefde van een bijstandsuitkering. CBS-hoofdeconoom Peter Hein van Mulligen zegt daarover: “Er zijn ook heel veel werkenden.” Hij wijst erop dat het vaak gaat om zelfstandigen met een slecht jaar of mensen in loondienst die te weinig uren maken om boven de armoedegrens uit te komen.

Alsof dat nog niet genoeg is, leefden in 2024 ook 1,1 miljoen Nederlanders als ‘bijna-arm’. Zij zitten nét boven de armoedegrens, maar hebben nauwelijks spaargeld of bezit. Eén kapotte wasmachine, één naheffing van de energierekening en het kaartenhuis stort in. Dat waren er in 2018 nog 1,5 miljoen, maar dat dit aantal nog steeds zo hoog ligt, is ronduit beschamend.

Het CBS laat zien hoe kwetsbaar deze groep is. Bijna de helft kan zich geen etentje met familie of vrienden veroorloven. Grote onverwachte uitgaven zijn vrijwel onmogelijk. Meubels vervangen of regelmatig nieuwe kleding kopen zit er niet in. Een kwart kampt met problematische schulden.

Dat dit in een rijk land als Nederland gebeurt, is een schande. Niet onvermijdelijk, niet toevallig, maar het directe gevolg van beleid dat bescherming intrekt en vervolgens verbaasd kijkt naar de schade.