Mediawaakhond of censuurmachine? Commissariaat onder vuur na aanval op ON!

De aanval op Ongehoord Nederland en specifiek op Raisa Blommestijn en Tom de Nooijer laat dat pijnlijk zien. Het Commissariaat voor de Media heeft ON! opgedragen om een column van Blommestijn offline te halen. De reden? Ze zou haar eigen rechtszaak benoemen. En dat mag blijkbaar niet meer.

Dat het Commissariaat die stap überhaupt zet, is op zichzelf al zorgwekkend. Want deze column van Blommestijn ging – zoals het hoort – over een persoonlijke ervaring met het OM, en de wijze waarop het rechtsapparaat zich opstelt tegenover kritische geluiden. Volstrekt legitiem, volstrekt relevant.

Maar volgens het Commissariaat mag dat niet. Een publieke omroep zou dit soort inhoud niet mogen publiceren. Met andere woorden: kritiek op het systeem is verboden. Dan weet je dat het systeem zelf het probleem is.

En het blijft niet bij Blommestijn. Presentator en raadslid Tom de Nooijer mocht volgens dezelfde toezichthouder geen voorbeeld meer geven uit zijn eigen gemeente (Oldebroek) over de gevolgen van het asielbeleid. Terwijl hij daar nota bene verkozen is én precies weet waar hij over spreekt.

Kennelijk is het vanaf nu taboe voor een lokaal politicus om landelijke wetgeving te illustreren met lokale voorbeelden. Onvoorstelbaar.

Tien omroepen kregen recent een uitgebreide vragenlijst toegestuurd van het Commissariaat, met verplichte beantwoording binnen vier weken. Vragen die sterk de indruk wekken dat ze gericht zijn op inhoudelijke controle. Niet op journalistieke kwaliteit, maar op politieke instemming.

En laat daar nou precies het probleem zitten: journalistieke vrijheid is geen vrijheid als die alleen geldt voor deugende meningen.

Dit soort druk werkt verlammend. Het leidt ertoe dat redacties en makers zich gaan afvragen: “Mag ik dit nog zeggen?” En dat is precies wat niet mag gebeuren in een vrije samenleving.

Dat ON! weigert mee te buigen is precies de juiste reactie. Een omroep die staat voor vrije meningsuiting, mag nooit buigen voor dreiging of druk. En gelukkig staan steeds meer journalisten, ook buiten ON, op om te zeggen: tot hier en niet verder.

Het Commissariaat denkt nog weg te komen met z’n indirecte dwang en verstikkende toezicht. Maar die tijd is voorbij.

Als we iets geleerd hebben van deze zaak, dan is het dit: Vrijheid van meningsuiting moet je niet verdedigen als het makkelijk is. Maar juist als het moeilijk wordt.

En die tijd, die is nu.