In de ban van de radicale politiek

Dat de toon van het debat in Nederland te schril zou zijn, weten we nu wel. Het is ons het afgelopen decennia flink ingepeperd door verschillende opiniemakers. Maar kan een gebrek aan schrilheid ook laakbaar zijn? Lijkt me wel als de overheid in staat is jaarlijks 1,3 miljard euro aan Vogelaarwijkgelden zoek te maken, zoals onlangs bekend werd, en er geen haan naar kraait, een enkele uitzondering daargelaten..

1,3 miljard, elk jaar opnieuw! Terwijl Brussel net heeft aangegeven dat de broekriem nog verder aangehaald moet worden.
Het is totaal onduidelijk waar het aan besteed wordt, aldus de Algemene Rekenkamer. Laat staan dat we weten welke gevolgen het heeft. Dat lijkt me voldoende aanleiding tot loeiende verontwaardiging. Inmiddels zijn we ruim een maand verder en alleen de SP en PVV in de Haagse gemeenteraad hebben om opheldering gevraagd. Maar verder moeten we concluderen dat het nieuws tot oorverdovende stilte heeft geleid.

Hoe kan dat? Vermoedelijk wreekt zich hier wat de Franse filosoof Alain Finkielkraut ‘de radicale politiek’ noemt. Hieronder verstaat hij de neiging om de overheid te zien als de bezemwagen van de samenleving. Als zich iets onwenselijks voordoet, dan kun je er de klok op gelijk zetten: vroeg of laat belandt het op het bordje van de politiek. Ontbreekt het in een wijk aan ‘sociale cohesie’, zoals dat heet in planologenjargon? Smijt er een zak geld tegenaan, want nietsdoen is geen optie, nietwaar.

Dus zette oud-minister Vogelaar een paar jaar terug het subsidiekanon aan. Buurtbarbecues, buurtcomités en buurtregisseurs moesten de leefbaarheid van veertig probleemwijken vergroten. Dan is het een hard gelag dat deze en ontelbare andere initiatieven geen meetbaar effect hebben, zoals het ministerie van Economische Zaken in 2009 al concludeerde in het rapport De baat op straat. Dus eigenlijk gaan we met de recente conclusie van de Algemene Rekenkamer gewoon op herhaling.

Overigens hadden we die uitkomst ook zonder rapport kunnen vermoeden. Zeg nou zelf, zoiets ongrijpbaars als de leefbaarheid van een wijk. Het getuigt toch van pure hoogmoed om te veronderstellen dat die zich via de Haagse tekentafel – subsidie hier, stimuleringsmaatregel daar – laat regelen. De Vogelaarwijken zijn gewoon de jongste loten aan de stam die maakbaarheidsdenken heet.

Alle aanleiding dus om de stekker uit dit onzalige project te halen. Of dat tenminste te overwegen. Alleen is dit een onwaarschijnlijk scenario, omdat de radicale politiek daarvoor te zeer wortel heeft geschoten. Ondenkbaar dat je maatschappelijke ontwikkelingen zomaar op hun beloop laat. Afstand bewaren voor de radicale politicus is nauwelijks nog een serieuze optie, laat staan dat hij dit als politieke deugd beschouwt.

Tegenvallende resultaten? De reflex is veeleer om er een schepje bovenop te doen. Klaarblijkelijk was de inspanning nog niet genoeg. Anders is er altijd nog de vermaning dat de overheid haar beleid beter moet monitoren. Vermoedelijk gaat het ook zo in het debat over de zoekgeraakte miljarden. Als dat debat er überhaupt nog komt.

Meer lezen van Sebastien Valkenberg? Ga naar zijn website 'Ad fontes'.