Klimaatberichtgeving media: nuchterheid in opmars

Onder de titel, 'James Hansen wakkert de klimaathysterie weer eens aan', schreef ik eerder over een opinieartikel in de Washington Post, waarin de Amerikaanse klimatoloog James Hansen weersextremen die de laatste jaren in verschillende delen van de wereld hadden plaatsgevonden, koppelde aan het antropogene broeikaseffect (AGW = Anthropogenic Global Warming).

Nu het alarmisme niet meer kan worden gevoed met paniekverhalen over de stijging van de gemiddelde wereldtemperatuur – immers die vertoont de laatste 10 – 15 jaar een vrij vlak verloop – moet de hysterie worden opgepord door koppeling aan weersextremen, zo moet Hansen hebben gedacht. Het deed mij denken aan de filippica van de Franse klimatoloog, Marcel Leroux (inmiddels overleden), die jarenlang nauw was betrokken bij het werk van het VN-Klimaatpanel (IPCC), maar die zich daar op een gegeven moment gedesillusioneerd van distantieerde.

Marcel Leroux:

The Fourth Report of the IPCC might just as well decree the suppression of all climatology textbooks, and replace them in our schools with press communiqués. ... Day after day, the same mantra – that ‘the Earth is warming up’ – is churned out in all its forms. As ‘the ice melts’ and ‘sea level rises’ the Apocalypse looms ever nearer! Without realizing it, or perhaps without wishing to, the average citizen in bamboozled, lobotomized, and lulled into mindless acceptance. ... Non–believers in the greenhouse scenario are in the position of those long ago who doubted the existence of God ...

Wat betreft de berichtgeving in de Volkskrant daarover, waarin Hansens uitspraken kritiekloos werden overgenomen, merkte ik op:

Opvallend was dat het bericht door 'de redactie' was geplaatst, dus niet door de wetenschapsredactie, waar de notoire broeikasgelovige Martijn van Calmthout de scepter zwaait. Moeten we hieruit concluderen dat hij zijn kruit nog wat droog houdt? Of is hij gewoon op vakantie?

De wetenschapsredactie heeft nu ook een duit in het zakje gedaan. Het was niet Martijn van Calmthout die daarover rapporteerde maar Maarten Keulemans. Onder de titel, 'Hittegolfdebat wordt steeds vinniger', schreef hij onder meer:

Zelfs als hij niet over broeikasgassen schrijft, zet klimaatonderzoeker James Hansen de boel op stelten. Een onderzoek dat hij deze week publiceerde over de oorzaak van hittegolven, zou 'meer politiek dan wetenschap' zijn.

Na een beschrijving van het standpunt van Hansen laat Maarten Keulemans de critici aan het woord (voor zover mij bekend geen van allen klimaatsceptici):

Dat zet kwaad bloed, een paper die 'voorbijgaat aan de wetenschappelijke consensus', de wetenschap 'vertroebelt' en een wig drijft tussen de wetenschappers', luiden in de VS unaniem de commentaren van respectabele wetenschapswatchers.

Kortom, collega's van Hansen zijn het niet met hem eens en Hansen staat geïsoleerd in de eigen kring van AGWers. Toch is het een uiterst vreemde, ja anti–wetenschappelijke reactie. Hier wordt in eerste instantie verwezen naar de beruchte consensus (die zoals ik al vaak heb aangetoond, slechts bestaat in de fantasie en propaganda van de aanhangers van de menselijke broeikashypothese) en worden geen inhoudelijke argumenten aangevoerd. Bovendien, vooruitgang in de wetenschap is slechts mogelijk bij het openbreken van consensus. Dus op zich zou dit geen argument mogen zijn. Het bevestigt maar weer eens dat er in de huidige klimatologie vreemde opvattingen heersen over de aard van wetenschapsbeoefening.

Voorts is Maarten Keulemans te rade gegaan bij klimaatprofessionals van het KNMI: Geert–Jan Oldenborgh en Jos de Laat. Hij schrijft daarover:

'Het probleem is dat extreme standpunten nu eenmaal gemakkelijker de media halen dan genuanceerde', zegt Geert–Jan Oldenborgh die namens het KNMI de Moskouse hittegolf bestudeerde. Oldenborgh kwam tot de conclusie dat het maar net is hoe je het bekijkt. Hittegolven zijn inderdaad wat extremer geworden, maar dat zegt niets over de vraag of een hittegolf wel of niet optreedt. Dat hangt af van andere factoren. 'Het is onzin om te zeggen: dit kon vroeger niet', zegt Oldenborgh. 'Maar het klopt ook niet om te zeggen: dit is van alle tijden.'

Over Hansens stijl zelf wil Oldenborgh – 'ik ken Hansen niet persoonlijk' –  zich pas na enig aandringen uitlaten: 'Hij was een goed klimaatwetenschapper die belangrijk werk heeft gedaan. En ik kan mij voorstellen dat hij behoorlijk gefrustreerd is geraakt door alle tegenwerking. Maar echt handig is dit niet.'

Los nog van het onderzoek zelf, waarop technische kritiek is. Zo wijzen Oldenborgh en zijn KNMI-collega Jos de Laat erop dat Hansen er te gemakkelijk van uitgaat dat temperaturen zich laten verdelen als een 'klokcurve', met netjes geordende uitloper naar beide kanten. 'Bovendien was de periode 1951 – 1980 om de een of andere reden een heel rustige periode, met weinig hittegolven zegt Oldenborgh.

De Laat noemt als voorbeeld Nederland: We wachten al weer zes jaar op een officiële hittegolf, terwijl we er sinds midden jaren negentig vrijwel ieder jaar een hadden. Wat maar aangeeft dat klimaatextremen ook voor een aanzienlijk deel toeval zijn.'

Hoe het ook zij, met dit artikel heeft Maarten Keulemans een stap in de goede richting gezet naar het herstel van de geloofwaardigheid van de Volkskrant op het terrein van de klimaatberichtgeving. Nu de andere kwaliteitskranten en de tv nog!

Voor mijn eerdere DDS-bijdragen, zie