Klimaatorganisatie VN prijst voorhoede, maar meeste landen dralen

BONN (ANP) - VN-klimaatorganisatie UNFCCC ziet "groeiende vooruitgang" bij de voorhoede van landen die op tijd waren met het indienen van nieuwe klimaatambities. De meeste landen ter wereld hebben de deadline daarvoor echter gemist. Tien jaar na het Klimaatakkoord van Parijs hebben 64 landen hun plannen voor 2035 binnen de deadline ingeleverd. De Europese Unie, inclusief Nederland, hoort daar vooralsnog niet bij.

Het rapport verschijnt kort voor de klimaattop in Brazilië, die op 10 november begint. Bij landen die op tijd waren, ziet UNFCCC een "tempo en schaal" die nog niet eerder voorkwamen. Belangrijkste kanttekening: die landen zijn maar goed voor circa 30 procent van de wereldwijde uitstoot van broeikasgassen.

Veel grote landen ontbreken nog. Zo heeft China alleen voornemens kenbaar gemaakt, maar die tellen niet mee voor dit rapport. De Verenigde Staten hebben wel een nationaal bepaalde bijdrage (NDC) ingeleverd (61 tot 66 procent uitstootverlaging in 2035). Dat was echter nog in de nadagen van Joe Bidens presidentschap. Zijn opvolger Donald Trump is totaal niet van plan die toezegging na te komen. Hij noemt klimaatverandering in weerwil van de wetenschap een "hoax" en heeft het Klimaatakkoord van Parijs opgezegd. De opzegtermijn verstrijkt op 27 januari 2026.

De Europese Unie, die als een blok opereert in de klimaatdiplomatie, zit nog middenin een interne worsteling. De contouren voor een officiële NDC zijn vorige week wel duidelijker geworden tijdens een ingelaste top van EU-leiders. Zij steunen met mitsen en maren het klimaatdoel dat de Europese Commissie heeft voorgesteld: 90 procent minder uitstoot in 2040. Het doel voor 2035 moet daarvan worden afgeleid.

De Europese regeringsleiders hebben een belangrijke 'mits' ingebouwd: klimaatambities moeten "pragmatisch" zijn. Als de concurrentiekracht in het geding komt, moet herziening mogelijk zijn. Al is in het Parijsakkoord van eind 2015 afgesproken dat klimaatambities alleen maar naar boven bijgesteld kunnen worden, niet omlaag.

Grote conclusies op wereldwijd niveau kunnen uit het beperkte aantal NDC's niet worden getrokken, concluderen de opstellers van het rapport. Toch is volgens UNFCCC-chef Simon Stiell duidelijk dat het Parijsakkoord "echte vooruitgang" levert, al moet het "sneller en eerlijker" gaan werken. "De ernst van de klimaatcrisis is nog nooit zo duidelijk geweest. Hevige droogtes, overstromingen, stormen en bosbranden raken ieder land steeds harder en verwoesten miljoenen levens", zegt Stiell.