Nederland hoeft geen vuist te maken richting Rusland

We denken graag dat we als landje meetellen in de wereld en tot op zekere hoogte is dat ook zo. We zijn de achttiende economie van de wereld en de derde landbouwexporteur. Nederlandse bedrijven doen wereldwijd zaken, dus hebben we wereldwijd belangen. Maar we zijn niet bepaald het morele baken van de beschaafde wereld. Dat is een taak die de Amerikanen maar wat graag op zich nemen en dat komt ons mooi uit.

Prima dus dat president Barack Obama volgend jaar niet naar de openingsceremonie van de Olympische Winterspelen in het Russische Sotsji komt. Hij stuurt twee lesbische atleten om duidelijk te maken dat zijn land de homohaat die van het regime van Vladimir Poetin uitgaat niet deelt. Ook de Duitse president Joachim Gauck komt niet. Hij maakt zich eveneens zorgen om de mensenrechten in Rusland.

Met die mensenrechten staat het niet best. Journalisten en non-gouvernementele organisaties die kritiek uiten op de regering wordt het leven zuur gemaakt. Immigranten, vooral moslims uit Centraal-Azië, worden gediscrimineerd en zijn vaak slachtoffer van geweld. Poetin wakkert het Russische nationalisme, waarbinnen de Orthodoxe Kerk een grote rol speelt, doelbewust aan om zijn eigen positie te versterken. Het zijn namelijk eerder de rechtse nationalisten dan de linkse liberalen waar hij zich zorgen om maakt. Genoeg reden voor een boycot, zou je denken.

Voor Nederland speelt echter meer mee. Rusland is voor ons een belangrijke handelspartner en investeerder. Eerder dit jaar stopte het nog 800 miljoen euro in de Rotterdamse haven. 30 procent van de olie die daar wordt verscheept, komt uit Rusland. Shell is bovendien betrokken bij tal van olie- en gasboringen in Rusland en kondigde dit jaar nog een samenwerking aan met het Russische Gazprom. De twee bedrijven gaan samen naar grondstoffen boren in het Noordpoolgebied.

Nederland kan de Russische olie en vooral het Russische gas goed gebruiken. De eigen voorraden raken namelijk op en de besluitvorming rond schaliegasboringen laat vooralsnog op zich wachten. (Ironisch genoeg zijn dezelfde linkse activisten die een boycot van de Winterspelen wensen dikwijls ook tegen schaliegasboringen in Nederland.) Het is de bedoeling dat wij in de nabije toekomst meer gas uit Rusland importeren om het door te voeren naar Duitsland. Daarom is in Rotterdam de technologie aanwezig om vloeibaar aardgas, dat per schip vanuit Rusland wordt gebracht, om te zetten in gas wat vervolgens direct de pijplijn in kan richting het oosten.

De Duitsers zijn op hun beurt voor z'n 30 procent van hun aardgas afhankelijk van de Russen, maar sinds de aanleg van de Nord Stream-pijplijn in de Oostzee is de afhankelijkheid wederzijds. Als Duitsland geen gas koopt, ligt die pijplijn er voor niets en dat kost geld.

Daarnaast heeft Duitsland een misschien nog groter belang in Centraal- en Oost-Europa waar voormalige Oostblok-landen zich zorgen maken over de toenadering tot Rusland. De Duitse economie is innig met deze landen verweven. Duitse bedrijven kunnen goedkoop in Oost-Europa produceren en de regio is ook een groeiende afzetmarkt voor de Duitse industrie. Tenslotte kan Duitsland meer kolen kopen in Polen als Rusland de gaskraan dreigt dicht te draaien. Gauck heeft dus weinig te vrezen wanneer hij Poetin tegen zich in het harnas jaagt.

Hetzelfde geldt, allicht om andere redenen, voor Obama. Dankzij zijn geblunder in het Midden-Oosten zijn de Amerikaans-Russische betrekkingen in twintig jaar tijd niet zo slecht geweest. Een rel om de Winterspelen kan er nog wel bij.

Nederland moet voorzichtiger zijn. Laten we onszelf niet voor de gek houden en denken dat we de homo's in Rusland ook meer een beetje helpen als onze minister-president uit Sotsji wegblijft. Het enige dat we daarmee bereiken is dat we Poetin irriteren en aangezien hij in Rusland aan alle touwtjes trekt, kan dat nadelige gevolgen hebben voor onze economie.