PvdA verdeeld over kernwapentaak F-35

Het kabinet liet eerder deze week weten de wens van een Kamermeerderheid om geen kernwapens aan boord van de F-35 Joint Strike Fighter te plaatsen naast zich neer te leggen. Nederland heeft immers een kernwapentaak binnen de NAVO en het nieuwe jachtvliegtuig moet die taak overnemen van de F-16.

Dat de F-35 Amerikaanse kernwapens kan afvuren, is zelfs een van de redenen dat Nederland juist dat toestel koopt in plaats van een Europese concurrent. De F-35 zal geschikt zijn om de kernbommen die op Vliegbasis Volkel schijnen te liggen af te werpen terwijl die wapens op hun beurt worden aangepast naar de specificaties de F-35.

Vorig jaar stemde de Partij van de Arbeid definitief in met de aanschaf van de F-35. Na jaren van gedraai -- wanneer de PvdA in de regering zat, nam het besluiten in de richting van aanschaf; in de oppositie was het vervolgens weer tegen -- kwam het hoge woord er dan eindelijk uit: Nederland kocht de JSF.

Twee maanden later stemde PvdA echter mee met een motie van de SP om te voorkomen dat de F-35 met kernwapens werd uitgerust. De keuze van de partij voor de F-35 was daarmee op z'n minst opvallend. Waarom zouden we een Amerikaans toestel kopen dat Amerikaanse kernwapens kan afvuren als we vervolgens de Amerikanen schofferen en geen Amerikaanse kernwapens aan boord willen?

ChristenUnie, D66, GroenLinks en de Partij voor de Dieren stemden desondanks ook met de motie mee, dus was er plots een Kamermeerderheid tegen kernwapens.

Als het de PvdA-Kamerleden menens is, moeten ze nu hun vertrouwen in het kabinet opzeggen. De regering trekt zich simpelweg niets aan van de wens van een Kamermeerderheid. Als de Kamer het primaat heeft, moet het die regering naar huis sturen.

Zo ver komt het waarschijnlijk niet. Bij de PvdA gaat de macht wel vaker voor de principes en in dit geval is dat maar goed ook.

Defensiewoordvoerster Angelien Eijsink legt het besluit uit door erop te wijzen dat Nederland nog bijna tien jaar heeft voor de laaste F-16's zijn vervangen. Tegen die tijd zou Nederland zich aan de kernwapentaken binnen de NAVO hebben moeten onttrekken. "Wat de PvdA betreft moet dat zo snel mogelijk geregeld zijn. In elk geval voor de JSF operationeel is."

Het is wat raar dat Eijsink daar nu pas mee komt. Als woordvoerster defensiebeleid hoefde ze toch niet door het kabinet te worden verteld dat Nederland überhaupt een kernwapentaak binnen de NAVO heeft? Als ze dat eind vorig jaar al wist, waarom stemde de PvdA toen in met een motie die het de luchtmacht onmogelijk moest maken die taak in de toekomst uit te voeren?

Het doel van zogenaamd vredelievende partijen als GroenLinks en de SP, die nog niet zo lang geleden vonden dat Nederland helemaal uit de NAVO moest, was dan ook juist die kernwapentaak op te blazen. Zij beseften best dat als de F-35 geen kernwapens aan boord mocht hebben, Nederland niet aan haar verplichtingen binnen de NAVO zou kunnen voldoen. De kernbommen op Volkel zouden dan geen zin meer hebben.

Dat is nu ook waar de PvdA naar streeft, althans, de PvdA-fractie in de Tweede Kamer. De PvdA in het kabinet, onder aanvoering van minister van Buitenlandse Zaken Frans Timmermans, kijkt er anders tegenaan. Uitgerekend hij moest het kabinetsbesluit verdedigen.

De 'Timmermans-vleugel' is meer van de oude PvdA-stempel: Als puntje bij paaltje komt, gaat het Nederlandse belang voor de idealen. Dat geldt blijkbaar niet voor de fractie die wordt aangevoerd door oud-Greenpeace-activist Diederik Samsom. Die stemde, voor de verkiezingen van 2012, tegen de verkoop van overtollige Leopard-tanks aan Indonesië, want het ging daar niet goed met de mensenrechten, en ook tegen voortzetting van de Nederlandse deelname aan het Joint Strike Fighter programma. Daar kwam de partij eind vorig jaar dus op terug. Nu verzet Samsom zich tegen de "zware delegatie" die Nederland naar de openingsceremonie van de Olympische Winterspelen in Rusland stuurt. Dat besluit is echter genomen door een kabinet dat hij steunt met daarin Timmermans en vijf andere PvdA-ministers.

Samsom kan zeggen dat hij het 'PvdA-geluid' binnen de coalitie laat horen. Maar op deze manier wordt het wel lastig te bepalen hoe dat PvdA-geluid, als het om buitenlands beleid gaat, precies klinkt.