Retour Frankrijk

Tot half april heb ik gedacht dat de Fransen uiteindelijk toch weer Nicolas Sarkozy voor het Elysée zouden prefereren. Vijf jaar geleden hadden zij al voor verandering gekozen en de rusteloze Sarko was de laatste twee jaar door Angela Merkel behoorlijk getemd. Van een hyperpresident die iedereen nerveus maakte was Sarko veranderd in een brave huisvader die zich wenste te houden aan de regels van zijn verstandshuwelijk met Angela. Daarbij was hij alles tegen elkaar afgewogen helemaal geen slechte president. Sarkozy had taboes aangekaart, de Fransen tot harder werken aangespoord, de Vijfde Republiek weer teruggevoerd binnen de NAVO, en het tuig te verstaan gegeven dat het zo niet langer kon, waarmee hij had laten zien de taal van de straat te beheersen. Hij had bovendien het ambt van het presidentschap minder 'koninklijk' gemaakt, door met een zangeresje te trouwen dat meer stijl en glamour in haar mars had dan de populaire bladen konden verdragen. En alle Europese noodfondsen die de afgelopen twee jaar de euro moesten stutten, deden dat niet alleen voor Griekenland, Portugal, Spanje en Italië, maar vooral ook voor de wankele Franse banken.

Achteraf zat het er natuurlijk in dat Sarko vanwege zijn rusteloze natuur slechts een president zou zijn voor één termijn. Veiligheidshalve had ik dat twee weken geleden op de Dagelijkse Standaard al voorspeld. En ik weet ook wel dat als de Fransen voor verandering kiezen, dat altijd een retrokeuze is, voor een paradijselijk Frankrijk zoals het in hun herinnering ooit was. Niet voor niets werd Sarkozy de 'kleine Napoleon' genoemd. De grote Napoleon was eigenlijk al een held van de terugtocht en de tweede kans. Eerst liet hij zich in de aanwezigheid van de paus tot keizer kronen, waarmee hij de idealen van égalité, fraternité en liberté op hun kop zette, vervolgens zette hij ook heel Europa op stelten, tot Moskou aan toe. Daarna moest hij terug, via de Berezina, en kwam hij uiteindelijk op Elba terecht. Terwijl de Europese mogendheden in Wenen overlegden hoe het verder moest, ontsnapte de Corsicaan en moest het hele continent er nog eens aan te pas komen om hem zijn Waterloo te bezorgen. Maar nog hadden de Fransen er niet genoeg van. In de jaren vijftig van de 19de eeuw liet zijn neef zich tot de nieuwe keizer Napoleon III uitroepen, totdat ook hij na een nederlaag tegen de Pruisen aan zijn einde kwam. Sindsdien leven de Fransen in permanente angst voor hun Oosterburen, tegen wie ze drie keer een oorlog verloren en door wie ze nu weer overvleugeld dreigen te worden. Na Sarkozy, die de Fransen hebben weggestemd omdat ze 'verandering' willen en waardig afscheid nam met de tekst La France forte onder zich (zie foto), mag François Hollande het nu proberen.

Ook Hollande is weer heel erg retro. Waar wij in Holland de AOW-leeftijd van 65 naar 67 hebben verhoogd, wil Hollande de Franse pensioenleeftijd die door zijn voorganger op 62 was gezet weer terugbrengen naar 60. Daarbij wil hij ook nog eens zestigduizend extra ambtenaren aanstellen, met de bedoeling om zo via de staat de 'groei' te bevorderen. Dat is natuurlijk absurd. Maar iedereen die Frankrijk een beetje kent kan niet verbaasd zijn over deze pirouette. François Mitterrand begon ook als socialist, om na twee jaar van zijn experiment terug te komen. De Fransen gaan altijd een beetje tegen de stroom in, kiezen voor links als de rest rechtsaf slaat en andersom. In hun theatrale dwarsheid zijn de Fransen logisch en consistent. Dat ze nu voor Hollande hebben gekozen, een kleurloze socialist en helemaal het product van de elitaire E.N.A., wat outsider Sarkozy juist niet was, laat zien dat de Galliërs de weg terug naar hun technocraten hebben gevonden. Denk niet dat dit een keuze tegen Brussel is, zoals de internationale kranten het nu uitleggen. Het kan best dat de Franse man in de straat het in zijn boertigheid zo bedoeld heeft, maar Hollande heeft zich gepositioneerd als man van de consensus. Hij gaat eerder conflicten uit de weg dan dat hij ze aangaat. Toen Ségolène Royal, zijn voormalige echtgenote, de socialistische kandidatuur voor het Franse presidentschap vijf jaar geleden voor zijn neus wegkaapte, berustte hij daarin. Achter de schermen bleek hij al een nieuwe vriendin te hebben, een oud-journaliste van Paris Match met een enigszins Duitse naam, Valéry Trierweiler. Natuurlijk gaat de nieuwe president nu eerst naar Berlijn, om de betrekkingen met de door de Franse kiezers in de steek gelaten Angela aan te halen. Daarna moet er een nieuw Frans-Duits tandem ontstaan, want zonder Duitsland redt Frankrijk het niet meer in Europa.

Op het eerste gezicht hebben de Fransen hun engelbewaarder een blauw oog bezorgd door te kiezen voor een socialist die geld wil gaan uitgeven en genoeg heeft van de Duitse spaarzin. Maar ironisch genoeg dachten de Franse socialisten een jaar geleden meer kans te maken tegen Sarkozy met Dominique Strauss-Kahn. DSK was in zijn levensstijl niet alleen het tegendeel van een socialist (of vanwege zijn adembenemende hypocrisie en overspelige natuur juist het schoolvoorbeeld ervan), maar ook nog de baas van het IMF. Als er nu iets voor het onzichtbare internationale kapitaal staat waar Hollande zo'n hekel aan zegt te hebben (het is 'zijn enige vijand'), dan is het wel dat in Washington gevestigde Internationale Monetaire Fonds dat momenteel onder de Française Christine Lagarde ook de hopeloze Grieken moet zien te disciplineren. Ik kan me niet echt voorstellen dat de softe Hollande, toch al gekarakteriseerd als 'de kapitein van een waterfiets', deze hele voor Frankrijk gunstige constellatie in de waagschaal gaat stellen door openlijk de confrontatie aan te gaan met Duitsland. Integendeel, tegenover Berlijn is de Franse positie verzwakt en alleen maar te herstellen door toch weer trouw aan Angela en het Stabiliteitspact te betuigen. Maar de positie van Angela is ook verzwakt, omdat heel Europa verzwakt is doordat de zwakke Zuid-Europese staten samen 'sterker' zijn geworden. Hun gewicht (naar beneden) weegt zwaar. Vandaar dat Hollande ondanks zijn afhankelijkheid van Duitsland toch als een halve boche du Nord in een Europese sleutelpositie verkeert. En als de Fransen het over vijf jaar weer niet bevalt, sturen ze hem gewoon retour naar Tulle en kiezen ze opnieuw een conservatief in het Elysée. Omdat de Fransen er genoeg van hebben en verandering willen.