VVD maant terecht tot meer geld voor Defensie

De fractievoorzitter van de VVD riep het kabinet gisteren op om meer geld vrij te maken voor het leger. Terwijl de uitgaven aan defensie de afgelopen twintig jaar halveerden, verdubbelden de kosten voor de gezondheidszorg. Wat hebben we aan goede "social security" als de "basic security" van ons land in het geding komt, vroeg Zijlstra zich af.

Daarmee klonk hij een beetje als de voormalige defensieminister Hans Hillen die er twee jaar geleden op wees dat alleen de zorgstijging tijdens de vorige kabinetsperiode al twee keer zo groot was als de hele begroting van zijn departement. "Straks heeft iedereen een rollator. Maar daar hebben we niks aan als we bezet zijn," zei de CDA'er destijds.

De oproep van Zijlstra kan best een tikkeltje hypocriet worden genoemd. Zijn eigen VVD zat de afgelopen twintig jaar immers bijna altijd in de regering en stemde in met iedere bezuiniging op Defensie. Die trend is de afgelopen jaren niet bijgesteld. De krijgsmacht krijgt dit jaar zo'n 7,7 miljard euro, iets minder dan de 7,8 miljard van vorig jaar. Maar dat was al een verlaging van 700 miljoen euro ten opzichte van het jaar ervoor en de huidige regering wil nog eens 250 miljoen euro op Defensie besparen.

Vergelijk dat met de uitgaven tijdens de Koude Oorlog. In 1971 ging bijna 13 procent van de Rijksbegroting naar Defensie. Als vorig jaar zoveel aan Defensie was uitgegeven, had het departement een begroting van 33,5 miljard euro gehad!

De Koude Oorlog is natuurlijk voorbij. De Russische tanks komen morgen echt de Rijn niet over. Maar de gebeurtenissen in Oekraïne van de afgelopen maand hebben wel duidelijk gemaakt dat vrede in Europa nog geen vast gegeven is. De NAVO heeft nog altijd een rol te spelen. Ook buiten Europa: onrust in Noord-Afrika en het Midden-Oosten kan onze veiligheid wel degelijk in gevaar brengen. Denk aan vluchtelingenstromen die door de oorlog in Mali op gang worden gebracht, terroristen die in Libië vrij aan wapens kunnen komen, of piraterij in de Golf van Aden.

Sinds het uiteenvallen van de Sovjet-Unie in 1991 zijn de Amerikanen steeds meer gaan betalen voor de verdediging van Europa. Slechts zes Europese bondgenoten geven meer dan 2 procent van hun bruto binnenlands product uit aan Defensie, hoewel dat in het NAVO-verdrag zo is afgesproken: Bulgarije, Estland, Frankrijk, Griekenland, Turkije en het Verenigd Koninkrijk. De Britten en de Fransen bezuinigen echter ook op hun strijdkrachten. De Verenigde Staten zijn nu goed voor 75 procent van alle defensie-uitgaven binnen de NAVO. In 1991 was dat nog de helft.

Dat is niet alleen de schuld van Europese bezuinigingen. De Amerikanen hebben hun eigen defensie-uitgaven ook flink opgehoogd. Voor de terroristische aanslagen van 11 september 2001 gaven de Verenigde Staten 291 miljard dollar uit aan het leger. In 2010 bereikte de uitgaven een hoogtepunt van 880 miljard dollar. Een enorme stijging die de Europese landen niet konden bijbenen.

De Amerikanen korten nu echter ook op het leger en Europa heeft voor hen niet langer de prioriteit. De aandacht is verschoven naar Azië, waar de Amerikanen de opmars van China enigszins proberen te temperen.

Zijlstra heeft dus gelijk wanneer hij waarschuwt dat Europa niet tot in het oneindige op de Verenigde Staten kan blijven leunen. Iets minder sociale zekerheid en iets meer aandacht, en geld, voor wat immers de kerntaak van iedere staat is: de bescherming van de landsgrenzen en de veiligheid van haar burgers, zou meer dan welkom zijn.

Dat was de VVD dat de afgelopen paar decennia blijkbaar even vergeten. Enige scepsis is dan ook meer dan terecht. Zijlstra roept nu al een tijdje dat er meer geld moet komen voor het leger. Laat hem dat ook regelen.