Werk dat wij niet meer willen doen

Met ongekende hardnekkigheid steekt deze mantra steeds weer de kop op:

Deze quote komt uit een stuk dat gisteren verscheen op het NRC-weblog van Marc Leijendekker. De uitspraak staat in een betoog dat antwoord moet geven op de vraag of migranten onze banen inpikken. Eerlijk gezegd vind ik die vraag niet erg interessant. Je zou haast geneigd zijn om te antwoorden “Was het maar waar!”. Het probleem met veel migranten is nou juist dat ze helemaal niet werken. De uitkeringsafhankelijkheid van deze groep is schrikbarend hoog. Niet-westerse allochtonen onder de 65 jaar ontvangen bijvoorbeeld zeven keer zo vaak een bijstandsuitkering als autochtonen.

Het probleem in Nederland en andere West-Europese landen is – anders dan in de Verenigde Staten – dat de onderkant van de arbeidsmarkt niet goed functioneert. Dat heeft te maken met het minimumloon, de armoedeval en onvoldoende prikkels in de sociale zekerheid. Autochtone uitkeringstrekkers tonen weinig bereidheid vroeg hun bed uit komen om bijvoorbeeld asperges te gaan steken. En veel allochtonen die ooit hierheen kwamen om het werk te doen 'waar wij ons te goed voor voelden', geven tegenwoordig de voorkeur aan een spelletje trick-track in het theehuis.

Werk waar ingezetenen (autochtoon en allochtoon) geen zin in hebben is vooral aantrekkelijk voor illegalen, seizoenwerkers en arbeidsmigranten met een tijdelijke verblijfsvergunning. Die laatste groep is naar mijn inschatting momenteel niet groot, maar zou als het aan Leijendekker ligt flink mogen groeien. Deze mensen willen best dat vuile en onaangename werk doen, omdat na een aantal jaren de permanente verblijfsvergunning, die onbeperkt toegang geeft tot de zegeningen van de verzorgingsstaat, ligt te wachten. En als die bonus eenmaal binnen is, dan zal blijken dat die harde werkers ‘net mensen’ zijn, en even vaak hetzelfde calculerende gedrag zullen gaan vertonen als al die ingezetenen die de voorkeur geven aan de hangmat van de sociale zekerheid boven dat vuile en onaangename werk.

En hoe zit het dan met de Oost-Europeanen? Voorzover het niet gaat om seizoenwerkers zijn die veelal werkzaam in geschoolde beroepen, met name in de bouw. En voorzover zij actief zijn aan de echte onderkant, dus in ongeschoold werk, zullen zij vroeg of laat hetzelfde calculerende gedrag vertonen als die andere groepen die hierboven werden genoemd. De les is duidelijk: immigratie lost de problemen aan de onderkant van de arbeidsmarkt niet op. Sterkere prikkels zouden wel helpen.