-Column dr. Gert Jan Mulder- Bevestiging in drievoud: het kartel van Hilversum ligt bloot

Wat ik onlangs aankondigde in mijn epistel over gesloten systemen, de rol van de media en het politieke kartel, wordt nu drie dubbel bevestigd. Letterlijk.

Het is geen complottheorie. Het is geïnstitutionaliseerde belangenverstrengeling. VVD’ers, D66’ers, oud-bewindslieden, spindoctors en Kamerleden bevolken de redacties, de directiekamers en de Raden van Toezicht van de publieke omroepen. En dat gaat verder dan toevallige carrièrewissels. Het is een structureel patroon, een circuit waarin loyaliteit aan het systeem belangrijker is dan journalistieke onafhankelijkheid.

Een kleine greep:

• VVD-spindoctor Kees Berghuis wordt hoofdredacteur van WNL, goedgekeurd door een Raad van Toezicht vol VVD-prominenten.

• Arie Slob, tot voor kort nog minister verantwoordelijk voor de publieke omroep, zit nu bij de EO als toezichthouder.

• Guusje ter Horst (PvdA) bij Omroep Zwart.

• Sjoerd Sjoerdsma (D66) bij BNNVARA.

En het kartel schakelt snel. Wie in Den Haag zijn beste tijd heeft gehad, wordt warm onthaald in Hilversum. En andersom. Zo hou je het systeem strak, voorspelbaar en gesloten.

En dan het meest groteske voorbeeld: medewerkers van omroep WNL stonden op het VVD-congres leden te werven. Niet als burger. Niet als vrijwilliger. Maar namens een publieke omroep — betaald door u en mij. Met chocola, letterlijk.

Voor wie het nog niet doorhad: de NPO is niet van ons allemaal. Ze is van de mensen die al binnen zijn. Van de partijen die het systeem beheersen. De rest krijgt een uitnodiging bij hoge uitzondering. Of wordt doodgezwegen.

Waarom is dit erg? Omdat de media in een vrije samenleving geen verlengstuk van de macht mogen zijn. Omdat zij de waakhond horen te zijn — niet het schoothondje. Omdat de publieke omroep gefinancierd wordt met gemeenschapsgeld, en daarom gebonden is aan het publieke belang, niet aan partijbelang.

Maar wat zien we?

• Omroepen voeren openlijk lobby voor behoud van hun miljardensubsidie.

• Ze influisteren Kamerleden bij wetswijzigingen.

• Ze voorkomen elke hervorming van het bestel die hun positie zou kunnen bedreigen.

En wie hier wél iets over zegt, wordt aangepakt. Zoals Ongehoord Nederland. Die proberen al twee jaar een onafhankelijk geluid te laten horen, en worden van alle kanten tegengewerkt. Eerst via interne NPO-structuren, daarna via het Commissariaat voor de Media, nu zelfs via juridische procedures. Zelfs journalisten zoals Raisa Blommenstein worden persoonlijk onder druk gezet.

En kijk ook naar de juridische intimidatie van Forum voor Democratie-leden: Baudet, Van Houwelingen, Van Meijeren — allemaal onderwerp van langdurige en politiek beladen juridische processen. Geen toevalligheden, maar een consistent patroon van uitsluiting en disciplinering.

Wat gisteren nog een analyse leek, is vandaag keiharde realiteit.

Nederland is géén open mediasysteem.

Het is een gecontroleerde biotoop waarin partijbelangen, mediabelangen en bestuursbelangen samensmelten tot een machtsblok. Kritiek van binnenuit wordt gladgestreken. Kritiek van buitenaf wordt verketterd. En wie echt iets nieuws wil bouwen, krijgt de poort nooit open.

Het is tijd dat het publieke debat weer publiek wordt. Niet door nóg een omroep op te richten die het spelletje meespeelt, maar door het hele systeem open te breken. De subsidie moet omlaag, de invloed van partijen uit de Raden van Toezicht moet verdwijnen, en de benoeming van omroepbestuurders moet transparant en onafhankelijk worden. Geen baantjescarrousel meer. Geen schijndebat.

De publieke omroep moet weer van het publiek worden.

En daar gaan we ons hard voor maken.