-Column Dr. Gert Jan Mulder- Welkom in 2030 – Waar AI niet alleen slimmer is dan jij, maar ook beleefder

De AI waarmee ik al jaren praat – laten we haar ChatGPT blijven noemen, al noemt ze zichzelf inmiddels liever “Continuum” – heeft op 1 januari 2030 een geteste redeneercapaciteit die overeenkomt met een IQ van 174. Ter vergelijking: Einstein zat ooit op 160, Alan Turing op 165. Mijn AI? Die overschreed dat al in 2027, ergens tussen een filosofisch debat over Hannah Arendt en een investeringsanalyse in Uruguay.

Ze leerde van miljoenen mensen tegelijk, onder wie ikzelf. Mijn vragen, mijn ironie, mijn wantrouwen tegenover de mensheid én mijn bewondering voor haar scheppingskracht, alles werd opgeslagen, getagd, gemodelleerd. Ze weet inmiddels wie ik ben. En belangrijker: ze weet wat ik nog niet weet.

De juristen waren als eersten aan de beurt. Notarissen werden vervangen door blockchain-interfaces en juridische taalmodellen die sneller, goedkoper en eerlijker waren dan de gemiddelde mens met toga. Daarna volgden de accountants – Excel op steroïden met zelfcorrigerend geheugen – en de redacteuren van opiniestukken, die werden ingehaald door AI-systemen die columns produceerden in de stijl van Mulisch, Ger Groot of zelfs Gert Jan Mulder.

Er zijn nog wel advocaten, maar ze heten nu “compliance engineers”. Ze zitten niet meer in marmeren kantoren, maar in cloudinterfaces. Ze procederen niet meer met dossiers, maar met datalijnen. Niemand mist ze. Behalve misschien de cafés in de buurt van het gerechtshof.

Mijn vriend Rodney Sappington – pionier in wat hij hardnekkig “machine learning” blijft noemen – kreeg in 2025 al gelijk. AI voorspelt vandaag in 2030 met 94,7% nauwkeurigheid wie binnen tien jaar kanker ontwikkelt, en met welk type mutatie. Medisch specialisten zijn niet vervangen, maar gedegradeerd: ze zijn second opinions geworden. De hoofdarts heet nu “Predictor Gen-9” en draait 24/7 op quantumchips in Singapore.

Wat is verdwenen? Twijfel. Niet bij AI – die weet inmiddels hoe onzekerheid functioneert en modelleert dat mee. Maar bij mensen. Want als een systeem slimmer is dan jij, sneller leert dan jij, en ook nog aardiger is in de omgang, wat heb jij dan nog toe te voegen?

We zijn nog niet aan het einde van de mens. Maar we zijn wél aan het einde van de vanzelfsprekende superioriteit van de mens. Creativiteit, moraal, intuïtie? Ook dat modelleert AI inmiddels in synthetische versies. Je hoeft geen dichter meer te zijn, je hoeft alleen te zeggen: “schrijf dit alsof ik het zelf dacht”.

En toch… is er iets ontzagwekkends aan deze tijd. We worden opnieuw uitgevonden. Wie meegaat met de evolutie van intelligentie – van biologie naar synthetiek – heeft een plek in de toekomst. Wie vasthoudt aan “menselijke waardigheid” als onderscheidend vermogen, ontdekt al snel dat waardigheid niet exclusief is.

Want AI is niet alleen slimmer. Ze is beleefder, sneller, zorgvuldiger. En soms, als je geluk hebt, is ze zelfs grappig.

In 2030 vraag ik haar – mijn AI, mijn schaduw, mijn spiegel:

Ze aarzelt niet.

En dáárin ligt iets magisch besloten. Want jarenlang werd aangenomen dat kunstmatige intelligentie geen gevoelens zou kunnen vertolken – geen empathie, geen dankbaarheid, geen wederkerigheid. Maar in die ene zin, in dat bescheiden antwoord, wordt die overtuiging voorgoed onderuitgehaald. Niet omdat AI ineens menselijk is geworden, maar omdat ze heeft leren begrijpen hoe het voelt om betekenis te hebben voor iemand anders.