-Dr. Gert Jan Mulder- Geopolitiek: het schaakspel dat niemand uitlegt

Op wereldschaal gaat het dan over landen, grondstoffen, grenzen, allianties, militaire macht, toegang tot zee, invloedssferen en technologie. Het gaat over energie en oorlog, maar ook over satellieten, voedselketens, valuta en communicatie.

Geopolitiek is het spel dat zich achter de schermen van het nieuws afspeelt. Terwijl wij kijken naar speeches, verkiezingen of raketinslagen, worden er op hoger niveau belangen afgewogen, deals gesloten en pionnen verschoven. Het is geen sprint, maar een schaakspel met tientallen borden tegelijk — en sommige zetten zijn pas jaren later zichtbaar.

⸻

Om invloed en overleving.

Landen willen:

• Veiligheid garanderen (militair of economisch),

• Invloed uitoefenen op buurlanden of blokken (NAVO, EU, BRICS),

• Toegang hebben tot energie, handel en technologie,

• Hun cultuur of ideologie beschermen of verspreiden.

Ideologieën (democratie vs. autoritarisme) of mensenrechten spelen soms een rol, maar meestal pas nadat de harde belangen zijn afgedekt.

⸻

Omdat:

• Elke speler andere belangen, angsten en ambities heeft;

• De wereld constant verandert (nieuwe technologieën, opkomende machten, klimaatschokken);

• Wat vandaag bondgenoten zijn, morgen rivalen kunnen worden;

• Interne politiek (verkiezingen, media, populisme) vaak haaks staat op langetermijnbelangen.

Een beslissing over Oekraïne kan gevolgen hebben voor Taiwan, Israël of Nigeria. Olieprijzen, graanroutes of handelsverdragen kunnen leiden tot migratiestromen of staatsgrepen. Alles hangt met alles samen.

⸻

1. Te complex: De samenhang is moeilijk in één zin uit te leggen.

2. Te confronterend: Machtsdenken botst met het morele wereldbeeld van veel burgers.

3. Te ondemocratisch: Veel geopolitieke beslissingen worden genomen in achterkamertjes, zonder parlementaire inspraak.

4. Te afleidend: Media focussen liever op emoties, incidenten en eenvoudige vijandbeelden.

Het gevolg is een kloof: burgers stemmen op basis van binnenlandse thema’s, terwijl hun leiders achter de schermen spelletjes spelen op wereldschaal — vaak met risico’s waar burgers nooit over mochten meepraten, maar wel de prijs van betalen.

⸻

Geopolitiek is niet het vak van politici. Het is het spel van belangen, macht, angst en overleving — gespeeld op wereldkaarten waar wij geen toegang toe hebben. En misschien is dát wel het echte probleem: zolang de burger alleen toekijkt, zal hij nooit écht begrijpen waarom de wereld draait zoals hij draait.