Martin Bosma onthult smerig spel rondom zijn afzetting: ‘D66 nodigde iedereen uit, behalve mij!’

Het masker van de "verbindende" en "inclusieve" partij D66 is definitief afgevallen. Terwijl ze de mond vol hebben van democratische waarden, blijken ze in de praktijk te opereren als een gesloten bolwerk dat politieke tegenstanders doelbewust uitsluit. Bosma doet zijn verhaal en schetst een ontluisterend beeld van de Haagse achterkamertjes.

In een openhartige terugblik vertelt Bosma wat er gebeurde op de ochtend van de verkiezing. "Die ochtend was er een bijeenkomst in de fractie van D66," legt Bosma uit. "Thom van Campen (VVD) en Tom van der Lee (GroenLinks-PvdA) waren uitgenodigd en ik dus niet."

Laat dat even inzinken. D66, de partij die nu de formatie leidt en de grootste is geworden, organiseerde een hoorzitting om te bepalen wie hun steun kreeg. Maar de zittende voorzitter, de man die alom geprezen werd om zijn humor en kennis van het reglement, werd niet eens uitgenodigd. "Ze zijn van de verbinding en inclusie, tenzij je van de PVV bent," constateert Bosma cynisch maar terecht. "Bij voorbaat stond hun stem vast."

Het was dus doorgestoken kaart. Het maakte niet uit hoe goed Bosma zijn werk deed. Het besluit om hem te wippen en te vervangen door Thom van Campen was al genomen in de achterkamertjes, nog voordat er één stem was uitgebracht.

Wat het extra pijnlijk maakt, is dat zelfs D66-Kamerleden in de wandelgangen moesten toegeven dat Bosma het eigenlijk fantastisch deed. "Ik heb heel veel goede contacten in de D66-fractie en die waren altijd zeer lovend over mij," zegt Bosma. Maar als puntje bij paaltje komt, telt kwaliteit niet. Dan telt alleen de partijkleur. "Dan word je niet beoordeeld op je kwaliteiten als voorzitter, maar van welke partij je bent."

Het is het cordon sanitaire in actie. Omdat Bosma een PVV'er is, mag hij geen prestigieuze functie bekleden, hoe goed hij ook is. Het voorzitterschap moest en zou terug naar het kartel. En dus werd VVD'er Thom van Campen, die nog geen deuk in een pakje boter slaat vergeleken met Bosma, op het schild gehesen.

Deze onthulling laat ook zien hoe nauw de banden zijn tussen D66 en de VVD. Van Campen mocht op audientie komen bij D66. Dat was het moment waarop de deal werd gesloten: D66 steunt de VVD-voorzitter, en in ruil daarvoor krijgt D66 waarschijnlijk weer toezeggingen in de huidige formatie.

Het is koehandel met onze democratie. Martin Bosma is het slachtoffer geworden van een politiek complot, uitgevoerd door partijen die de mond vol hebben van 'nieuwe bestuurscultuur' maar die nog steeds opereren als regenten uit de vorige eeuw.

Thom van Campen mag dan nu de hamer vasthouden, Martin Bosma is de morele winnaar. Hij heeft laten zien dat hij boven de partijen kon staan, iets wat D66 duidelijk niet kan. De uitsluiting van Bosma is een brevet van onvermogen voor de democraten. Ze zijn bang voor de PVV, bang voor Bosma, en bang voor iedereen die hun machtspositie bedreigt. En terecht.