SP wil niet in nieuw kabinet - na zetelverlies kiest Dijk voor bescheidenheid (of is het machteloosheid?)

Met dat minieme aantal fractieleden is de partij nog maar een schim van wat ze ooit was. De socialisten die ooit trots streden voor de arbeider, zijn nu gereduceerd tot een voetnoot in de Tweede Kamer.

Het is nog niet zo lang geleden dat de SP serieus meedraaide in de politieke top. Onder Jan Marijnissen en later Emile Roemer stond de partij symbool voor de stem van de gewone man: sociaal, direct, zonder poespas. Maar sinds die tijd is alles ingestort.

De SP verloor haar identiteit, haar achterban en haar relevantie. Onder leiding van Jimmy Dijk is de partij niet meer dan een linkse schaduwpartij, verdrongen door GroenLinks-PvdA aan de ene kant en de SP-concurrentie van de SP-stemmende PVV’ers aan de andere.

Drie zetels. Dat is het resultaat van jaren ideologische verwarring en politieke lafheid.

Voor de vorm sprak Dijk met verkenner Wouter Koolmees (D66), maar hij zei direct dat de SP geen regeringsverantwoordelijkheid wil.

Dat klinkt nederig, maar in werkelijkheid is het een erkenning van machteloosheid. De SP hééft geen machtspositie meer, geen kiezersmandaat, geen politieke invloed.

Dijk zegt dat hij Koolmees wil meegeven dat “de zwakkeren in de samenleving niet de dupe mogen worden van nieuw beleid.” Maar met drie zetels is die boodschap niet meer dan symbolisch gepruttel vanaf de achterste bankjes.

De SP heeft jarenlang geprobeerd om zichzelf opnieuw uit te vinden - en is daarbij alles kwijtgeraakt. De partij wilde “milder” zijn, “breder” aanslaan, en “verbindender” worden. Het resultaat: kiezers zagen geen verschil meer met andere linkse partijen, en trokken weg.

Tegelijkertijd durfde de SP niet in te spelen op de thema’s waar de eigen achterban wél wakker van ligt:

Waar PVV en FVD dat gat vulden, bleef de SP zwijgen - bang om “rechts” te lijken. En precies dáármee verloor ze haar eigen mensen.

De traditionele SP-stemmer - de man of vrouw die hard werkt, weinig verdient en het zat is dat de politiek hem vergeet - is allang vertrokken. Die stemt tegenwoordig op de PVV, of soms BBB. Partijen die wel durven te benoemen dat de problemen van gewone mensen niets te maken hebben met genderquota of klimaatsubsidies, maar met torenhoge lasten en massale migratie.

De SP heeft geprobeerd haar toekomst te zoeken bij de linkse elite, maar die stemt liever GroenLinks-PvdA. Zo raakte de partij tussen wal en schip: te sociaal voor de elite, te elitair voor de arbeider.

Nog geen maand geleden riep Dijk dat hij “een kabinet van SP tot en met CDA” wilde vormen. Hij nodigde zelfs GroenLinks-PvdA uit om “koffie te drinken”. Maar de kiezer dacht daar duidelijk anders over.

De SP kreeg een keiharde afrekening: twee zetels kwijt, nog maar drie over. En dat terwijl Nederland snakt naar echte sociale politiek - betaalbare huizen, lagere lasten, eerlijke lonen. Precies de thema’s waar de SP ooit om draaide.

Maar Dijk en co waren drukker met klimaatpraatjes dan met koopkracht.

De linkse partijen hebben het de laatste jaren stuk voor stuk laten afweten. GroenLinks-PvdA verloor vijf zetels, de SP twee, de Partij voor de Dieren bleef klein. Het enige wat nog groeit, is de afkeer van kiezers voor linkse symboolpolitiek.

De SP had dat kunnen doorbreken. Door weer te worden wat ze ooit was: de partij van het volk. Maar in plaats daarvan koos ze voor bescheidenheid - een nette manier om te zeggen dat ze geen invloed meer heeft.

De SP heeft zichzelf buitenspel gezet. En eerlijk gezegd: niemand zal het missen. Met drie zetels kun je hooguit wat interrupties plegen, wat moties indienen, maar geen koers veranderen.

Nederland schuift op, de politiek verandert - maar de SP blijft hangen in de jaren negentig.