Jan Roos eist schadevergoeding van OM na vrijspraak - terecht na grove schending van zijn rechten

De presentator van RoddelPraat is deze week volledig vrijgesproken van opruiing, nadat het OM hem maandenlang als een misdadiger behandelde vanwege een satirische grap over journalisten op Ameland. Hij werd ’s ochtends vroeg van zijn bed gelicht, meegenomen door de politie, uren vastgehouden en dagenlang door de media besmeurd.

En waarvoor? Voor niets. De rechter zei het zwart op wit: er was geen opruiing, geen oproep tot geweld, geen misdrijf - alleen absurdistische humor.

In zijn uitzending van RoddelPraat zegt Roos nu terecht dat het OM “totaal zijn boekje te buiten is gegaan.”

En hij kondigt aan een schadevergoeding te eisen voor zowel materiële als immateriële schade. Daar heeft hij volkomen gelijk in.

Een rechtsstaat die iemand laat arresteren vanwege satire, hoort dat te erkennen, niet te verdoezelen.

De vrijspraak van Roos was een harde tik voor het OM, maar dat wist iedereen die de zaak volgde al maanden: dit had nooit mogen gebeuren. Het Openbaar Ministerie probeerde een grap strafbaar te maken, en gebruikte daarvoor zijn zwaarste middelen - met alle persoonlijke en reputatieschade van dien.

Zo’n vrijspraak wist niet alles schoon. Je kunt niet iemand maandenlang criminaliseren en daarna simpelweg zeggen: “Oh, het was een misverstand.” Daar hoort compensatie bij. Niet symbolisch, maar serieus.

Want hier is niet alleen schade aan zijn naam toegebracht, maar ook aan het vertrouwen dat burgers mogen hebben in justitie.

Wat vaak vergeten wordt, is de menselijke kant. Jan Roos werd thuis gearresteerd, in bijzijn van zijn gezin. Zijn kinderen zagen hun vader afgevoerd worden - niet omdat hij iemand iets had aangedaan, maar omdat hij een grap maakte op internet.

Daarna volgden dagen vol stress, verhoren, media-aandacht en reputatieschade. De hele ervaring zou elke gewone burger kapotmaken.

Als iemand die vervolgens volledig wordt vrijgesproken geen recht heeft op schadevergoeding, wat zegt dat dan over onze rechtsstaat?

Het Openbaar Ministerie heeft in deze zaak grenzen overschreden. Niet alleen juridisch, maar ook moreel. Een instantie die moet staan voor objectiviteit, besloot hier om een publieke figuur te straffen voor zijn mening.

Er was geen aanwijsbaar gevaar, geen groep die iets zou hebben uitgevoerd, geen dreiging. Er was alleen satire - en dat werd opgeblazen tot een strafzaak. Een pure machtsactie van een overijverige overheid die dacht een voorbeeld te kunnen stellen.

Die instelling hoort bestraft te worden, en wel in klinkende munt.

De schadevergoeding waar Jan Roos om vraagt, gaat niet alleen over geld. Het is een principiële kwestie. Het gaat over het recht om niet door de overheid vernederd te worden om wat je zegt of denkt.

Een rechtsstaat die dat recht schendt, moet dat herstellen. En de enige manier waarop dat kan, is door verantwoordelijkheid te nemen: een schadevergoeding uitkeren, excuses aanbieden, en het beleid herzien.

Want als de overheid dat niet doet, dan is de vrijspraak half werk.

Jan Roos heeft niet alleen zijn naam gezuiverd, hij heeft ook een precedent gezet: de overheid mag niet ongestraft satire criminaliseren. Nu is het moment om die les ook echt af te dwingen.

Hij werd opgepakt, verhoord, belachelijk gemaakt - en nu volledig vrijgesproken. Natuurlijk eist hij schadevergoeding. Dat is geen wraak, dat is gerechtigheid.