Spanningen in coalitie: NSC wil kritischer zijn op Israël, PVV blijft blind volgen

Waar de PVV van Geert Wilders zich traditioneel opstelt als onvoorwaardelijke bondgenoot van Israël, laat NSC – bij monde van vicepremier Eddy van Hijum – nu een heel andere toon horen. In Nieuwsuur zei hij klip en klaar dat de demonstratie een “signaal is waar wij als kabinet iets mee moeten doen.”

En dan volgt een veelzeggende toevoeging:

Het is een fundamenteel verschil in benadering. – Voor de PVV is Israël heilig. Altijd, overal, onder alle omstandigheden. – Voor NSC groeit het ongemak. De humanitaire ramp in Gaza, het groeiend aantal burgerdoden en de internationale kritiek op het militaire optreden van Israël kunnen volgens NSC niet langer genegeerd worden.

En zo ontstaat er binnen het kabinet-Schoof een clash van wereldbeelden. Want waar PVV-leider Wilders in de Tweede Kamer met vuur blijft verdedigen dat Israël “zichzelf verdedigt”, groeit aan de kant van NSC de twijfel: is dit nog wel proportioneel? En moeten wij als Nederland niet een kritischer geluid laten horen?

De grote demonstratie heeft iets losgemaakt. De druk op NSC – die zich toch al graag presenteert als de “redelijke, verbindende factor” in de coalitie – is flink opgevoerd. Van Hijum benadrukte gisteravond dat zijn partij het belangrijk vindt dat “humanitaire hulp centraal staat” en dat minister van Buitenlandse Zaken Veldkamp (ook NSC) hierover de komende weken “duidelijk stelling zal blijven nemen.”

Daarmee positioneert NSC zich steeds duidelijker als kritische stem binnen het kabinet. Maar hoe valt dat te rijmen met de PVV, die niet alleen achter Israël staat, maar elke vorm van nuance afdoet als “islamitische propaganda” of “verraad aan de beschaving”?

Vooralsnog probeert het kabinet de schijn van eenheid te bewaren. Maar achter de schermen groeit het ongemak. Want als het gaat om de internationale rechtsorde, mensenrechten en buitenlandse politiek, liggen de uitgangspunten van NSC en PVV mijlenver uit elkaar.

De grote vraag is: hoe lang blijft dat houdbaar? – Wat als er straks gestemd moet worden over een motie die Israël oproept tot een staakt-het-vuren? – Wat als Nederland zich moet uitspreken over een rapport van de VN of het Internationaal Strafhof? – Wat als Veldkamp, namens Nederland, de harde lijn van Netanyahu openlijk bekritiseert?

Dat zou wel eens de eerste echte coalitiecrisis kunnen worden van het kabinet-Schoof.

Israël als splijtzwam in de coalitie? De komende weken kunnen alles veranderen.