Hoger onderwijs speculeert zichzelf kapot

Door met foponderzoeken te komen over slechte diploma's, maakt het hoger onderwijs zijn eigen geloofwaardigheid kapot.

Een opleidingsmanager van de Hogeschool van Amsterdam stelde in De Telegraaf dat meer dan 10.000 diploma's mogelijk ten onrechte verstrekt waren. Het was een zaterdageditie, waardoor extra veel mensen het schokkende nieuws konden vernemen. De opleidingsmanager had bovenop de fraude gezeten en wilde via de rechter een klokkenluidersregeling afdwingen. Pijnlijk genoeg, zowel voor de opleidingsmanager als Telegraaf-verslaggever Harrie Nijen Twilhaar, zag de rechter zijn zaak niet. Hij had niet aannemelijk kunnen maken dat hij "vermoedens van illegale of immorele praktijken, die plaatsvinden onder verantwoordelijkheid van de werkgever waarbij een groot maatschappelijk belang of instellingsbelang in het geding is" aan de kaak had gesteld. Zijn kritiek op de HvA schaadde de hogeschool met het doel "gerechtvaardigde kritiek van dat management op zijn eigen functioneren verdacht te maken".

Vorige week kwam er een soortgelijke zaak bovendrijven. Universitair docenten zouden massaal 'genadezesjes' uitdelen, zo meldde De Volkskrant. Dat zouden vier VU-studenten na eigen onderzoek hebben ontdekt. "Het onderzoek is natuurlijk niet representatief", haalde één van de vier zijn eigen onderzoek vervolgens onderuit. Daarmee was de rel weer doodgeslagen. Of nou ja, ten dele. PVV-Kamerlid Harm Beertema stelde Kamervragen over de kwestie. En daarom moest staatssecretaris Halbe Zijlstra uitrukken om het nasmeulende brandje uit te trappen. Een kerncitaat uit zijn reactie:

De studenten hebben een voldoende gekregen. Eigenlijk zouden ze echter een uitbrander moeten krijgen. Vanzelfsprekend samen met waarnemend Volkskrant-prutser Maartje Bakker. Want dit soort waardeloos onderzoek is bijzonder schadelijk voor het Nederlandse hoger onderwijs. Het is speculeren over de waarde van de diploma's, terwijl die in feite helemaal niet onder druk staat. De kwaliteit van Nederlandse diploma's is zeer zeker aan inflatie onderhevig, begrijp mij niet verkeerd. Maar het helpt niemand een steek verder als we de situatie erger voorspiegelen dan ze is. Wat gaat de fop-klokkenluider zeggen tegen de 10.000 HvA-studenten die met een diploma zitten waarvan hij heeft beweerd dat het niets waard is? Om het nog erger te maken is hij degene die professioneel verantwoordelijk was voor de kwaliteit van deze diploma's. Zeg je dan 'sorry'? Bied je je vrijwillig aan voor een publieke executie?

Het spreekt voor zich dat de onderste steen boven moet als het gaat om de kwaliteit van ons hoger onderwijs. Het rammelt aan alle kanten. Hogeropgeleid zijn lijkt geen middel meer, maar een doel. De PvdA wil dat zoveel mogelijk mensen 'hogeropgeleid' zijn. In vergelijking met wie ze dan precies 'hogeropgeleid' zijn, wordt helaas niet duidelijk.

Feiten van de geruchten onderscheiden is de basis voor het herstel. De waardeloosheids-hype moeten we direct loslaten. We wéten dat het systeem niet deugt, en als de staatssecretaris de problemen niet aanpakt dan rekenen we hem erop af. Alleen op die manier kunnen we proberen het onderwijssysteem er weer bovenop te krijgen.