Ambtenaren: het zijn net mensen

Vandaag besprak de Tweede Kamer een voorstel van de leden Van Heijum (CDA) en Koser Kaya (D66) over een grondige herziening van de positie van ambtenaren. Het werd hoog tijd.

Op dit moment genieten mensen in overheidsdienst extra bescherming tegen ontslag en vele andere voordeeltjes. Werknemers in de private sector hebben die voordelen niet. Dat geeft een soort tweedeling binnen de werkzame bevolking in Nederland. Eén groep werkt op de vrije markt en draagt belasting af, en één groep wordt betaald van dat belastinggeld. En vreemd genoeg heeft die tweede groep het qua baanzekerheid veel beter voor elkaar dan de eerste groep.

Iets in die situatie is heel erg krom. Gelukkig dat het dus eindelijk aangepakt wordt. De indieners van het voorstel spreken van een “principiële stelselhervorming”, en dat is het inderdaad. Het principe dat alle werknemers gelijk zijn aan elkaar. Dat het niet zo moet of mag zijn dat er enerzijds “gewone mensen” zijn, en anderzijds een groep boven ons verheven ambtenaren.

Het debat begon, en binnen twee minuten stond Ulenbelt (SP) al aan de microfoon om te interrumperen. Meteen over de grootste angst van de SP: namelijk dat ook het bijzondere ontslagrecht voor ambtenaren op de schop zou gaan. Koser Kaya maakte meteen duidelijk dat het haar bedoeling is om de nu geplande hervorming van het ontslagrecht voor de private sector óók voor ambtenaren te laten gelden. Zeer goed nieuws, want het laat zien dat dit voorstel menens is.

Eigenlijk is er in het hele debat geen enkel fundamenteel bezwaar ingebracht tegen het voorstel. Tegenstanders probeerden de indieners wat vliegen af te vangen op de details, maar dat was het dan ook. Er kwamen wat beschuldigingen van hypocrisie, omdat sommige ambtenaren wel extra beschermd blijven. Dat gaat echter om rechters, onderwijzers, politieagenten en militairen in actieve dienst. Die hebben een onafhankelijke positie die van cruciaal belang is, dus het is niet vreemd dat daar speciale regels voor gelden.

Al met al is dit voorstel een uitstekend plan, gestoeld op het simpele besef dat een ambtenaar niet meer of minder waard is dan een werknemer in de private sector. En dat hij dus ook niet anders behandeld moet worden. Nadat deze hervorming wordt doorgevoerd, blijft er dus maar één groot verschil tussen mensen op de vrije markt en ambtenaren: die laatste groep heeft door de absurde bescherming van de laatste decennia nooit kennis gemaakt met de tucht van de markt.

Hopelijk komt daar dan ook eens verandering in, en vliegen ambtenaren die niet naar behoren presteren subiet de laan uit. Dan zal iedereen al snel zien dat ambtenaren net mensen zijn, en zich ook als gewone mensen kunnen gedragen. Het zou een verademing zijn.