Halve smart

Het Europees stabiliteitsmechanisme (ESM) wordt steeds meer de as waar de EU om draait. Nu ligt er een voorstel op tafel om ook niet-euro landen onder het ESM te laten vallen.

Tijdens de top van de eurozone van 29 juni 2012 is bevestigd dat "de vicieuze cirkel tussen de banken en de overheden absoluut moet worden doorbroken". Het ESM moet de bevoegdheid krijgt om banken rechtstreeks te herkapitaliseren zodra het gemeenschappelijk toezichtmechanisme is ingevoerd. Het ESM-verdrag dat op 11 juli 2011 is ondertekend voorziet in zijn huidige vorm nog niet in de mogelijkheid van rechtstreekse herkapitalisaties van banken.

Slechte banken die voor nieuw kapitaal op de overheid leunen sleuren die overheden mee in hun val doordat de meeste overheden ondertussen ook overladen zijn met schulden. De rechtstreekse herkapitalisaties moeten dat risico van besmetting van de overheidssector door de financiële sector wegnemen en zo de financiële stabiliteit van de eurozone als geheel of van haar lidstaten, in stand houden. Let op, de positie van de belastingbetaler wordt hier niet genoemd.

De praktische uitvoering van rechtstreekse herkapitalisaties door het ESM staat nog ter discussie. De lidstaten zijn het echter over het algemeen eens dat een dergelijk instrument moet worden ingezet voor ´systeemrelevante instellingen´(in het normale spraakgebruik een systeembank). De levensvatbaarheid van een dergelijke bank moet op lange termijn kunnen worden hersteld met behulp van het herkapitalisatie- en herstructureringsproces, dat wordt uitgevoerd op basis van een nauwgezette waardebepaling van de desbetreffende instelling. Maar dat het steungeld niet verloren gaat wordt slechts ´een belangrijke prioriteit´ genoemd, hoewel het om uw belastinggeld gaat.

Als we dit alles beschouwen, is het is nog onduidelijk onder welke voorwaarden banken rechtstreeks geherkapitaliseerd kunnen worden. Het is nog onduidelijk of en hoe er een risico-inventarisatie plaats zal vinden. Het is nog onduidelijk wanneer het risico op deconfiture te groot wordt gevonden. Het is nog onduidelijk of steun eigenlijk wel geweigerd kan worden als het een ´systeembank´ betreft. Het is nog onduidelijk of er uberhaupt wel een definitie van een ´systeembank´ bestaat, laat staan of er in de werkelijke wereld wel zoiets als een ´systeembank´ is.

Wel duidelijk is dat de Europese Commissie nu alle landen onder het ESM wil laten vallen, ook de landen die de euro niet eens hebben, en dus ook geen van de problemen van de eurozone. Ze moeten dan natuurlijk wel meebetalen.

Het voorstel ligt nu in het Europees Parlement. De eerste reactie op dit voorstel had moeten zijn: ´Het hele ESM in strijd is met het Verdrag, en er is geen reden om de rekening van het mislukte euro-experiment naar de lidstaten buiten de eurozone te sturen.´ Maar helaas, het voorstel om alle landen in het euroschuitje van gezamenlijke schulden en problemen te duwen wordt omarmd. Danuta Huebner, de europarlementarier die als rapporteur het voortouw heeft, stelt slechts dat de Europese Commissie het voorstel zo moet wijzigen dat het toekennen van een lening, tezamen met de verplichte macro-economische adviezen, eerst aan het Europees Parlement moet worden voorgelegd.

Als we ergens geen behoefte aan hebben, is het aan het Europees Parlement om macro-economische adviezen goed te keuren. We hebben in de bankensector al een rampzalige situatie die nu dus wordt gebruikt voor machtsuitbreiding van de Europese instituten. Maar als ook de landen die buiten de euro zijn gebleven eraan moeten geloven zitten we allemaal in hetzelfde schuitje. Deze smart hoeven we niet te delen.

Auke Zijlstra is lid van het Europees Parlement namens de PVV.