Het weghonen van Barack Obama is schadelijk

Misschien. Mij bevalt dat telkens weghonen van de Amerikaanse president, nog altijd de leider van de westerse wereld, helemaal niet. We hebben al te veel westerse leiders gezien die door allerlei betweters aan de zijlijn werden bespot. George W. Bush was een sukkel die er niks van kon en Amerika met de rampzalige war on terror en de inval in Irak had opgezadeld. Maar zo'n onnozelaar was Bush niet. Kijk eens naar deze beelden van Fox News, waarin de verguisde president een zeer accurate voorspelling doet over wat er zou gebeuren als de Amerikanen zich uit Irak zouden terugtrekken, wat toen door velen - waaronder de Iraq Survey Group - werd aangeraden. Irak zou bij zo'n aftocht volgens Bush een chaos worden en ten prooi vallen aan Al-Qaida, wat ook voor Amerika gevaarlijk was. Het kon ertoe leiden dat Amerika opnieuw zou moeten ingrijpen. Bush legde de aanbevelingen voor terugtrekking naast zich neer, zond extra troepen naar Irak en wist het tij te keren. De surge bleek zo succesvol dat zijn opvolger die strategie na lang aarzelen voor Afghanistan overnam. Om de Amerikaanse troepen in een later stadium zowel uit Irak als Afghanistan terug te trekken.

Nu staat Obama er hulpeloos voor. Hij geeft zelf toe in het ISIS-geval - een kanker volgens hem - 'nog geen strategie' te hebben. Wat voor zijn binnenlandse critici het gelijk van zijn voorganger bevestigt. Bush wist tenminste van aanpakken en zat nooit om een militaire strategie verlegen. We moeten echter niet vergeten dat Bush in 2007, toen het werkelijk erop of eronder was, weinig steun genoot. Hij ging af op zijn gut feeling, dat hem ook weleens in de steek liet. De president heeft de surge er tegen de adviezen van de buitenwacht (die Irak al had opgegeven) doorgedrukt. Bush analyseerde de toestand beter dan al die raadslieden aan de zijlijn, misschien ook omdat hij de directe verantwoordelijkheid voelde. Opmerkelijk, want Bush gold niet als een intellectueel en liet zich vooral voorstaan op zijn vastberadenheid. Soms ook tegen beter weten in. Aan het eind van zijn tweede ambtstermijn had hij al zijn politiek krediet verbruikt en werd hij door Obama - de anti-Bush - afgelost.

Ik heb nooit zo geloofd in de magische kwaliteiten die Obama bij zijn aantreden werden toegedicht. Erger, ik had er een hard hoofd in. Maar dat er vroeg of laat een president zou opstaan die Amerika wilde verlossen van de militaire aanwezigheid in Irak en Afghanistan, stond bij voorbaat vast. Dat heeft Obama ook gedaan en tot op de dag van vandaag is Amerika oorlogsmoe en heeft niemand zin om in nieuwe avonturen in de moslimwereld verstrikt te raken. Geef ze eens ongelijk. Zo succesvol waren die oorlogen in Irak en Afghanistan niet en het mondiale prestige van Amerika is er lelijk door beschadigd geraakt. Mij lijkt het dan ook niet zo gek dat Obama zegt dat hij nog geen goede strategie heeft om de jihadisten van ISIS te bestrijden. Die strategie is er namelijk niet, terwijl de jihadisten die wél hebben: het uitlokken van een Amerikaanse militaire interventie op hun terrein (al zegt de beul bij elke onthoofding dat die een vergelding is van elke aanval van Obama op ISIS-gebied). Een uit de tent lokken wat de mannen van Al-Qaida met de aanslagen van 9/11 waarschijnlijk ook beoogden. Daarin is Osama bin Laden toen briljant geslaagd.

Obama moet dus oppassen en heeft bovendien meerdere fronten waarover hij zich bezorgd moet maken. De intimidatiepolitiek van Vladimir Poetin in Oekraïne bijvoorbeeld. Het Westen (de NAVO) stelt zich daar terughoudend op, mede omdat de Russen in de strijd tegen het moslimterrorisme nog weleens nodig konden zijn. Dat veronderstelt dat het Kremlin in deze strijd aan dezelfde kant als het Westen staat. Maar is dat wel zo? Na de aanslagen van 9/11 was Poetin er als te kippen bij om duidelijk te maken dat het Kremlin niet achter de aanslagen zat. Rusland had er ook alle belang bij om daarover geen enkel misverstand te laten ontstaan. Moskou leverde zelfs logistieke steun bij de interventie in Afghanistan, waar de Russen hun eigen (bittere) ervaringen hadden. Maar met de wijsheid achteraf moeten we concluderen dat het vooral Poetin was die van de Amerikaanse oorlogen heeft geprofiteerd, vooral die in Irak. Waar Bush en Blair en nu weer Obama werden beschadigd, steeg de ster van de Russische president, die ook in West-Europa zijn verdedigers heeft. Die Poetin-apologeten weten meteen te vertellen dat het Westen zich niet moet bemoeien met Oekraïne, waar 'fascisten' in Kiev een coup hebben gepleegd, maar alle aandacht moet richten op vernietiging van het kalifaat van ISIS, hoewel niet te zien hoe dat moet of wat daar precies tegen kan worden gedaan. Het zal zeker tot het verwijt leiden dat de 'kruisvaarders' alleen maar geïnteresseerd zijn in christelijke levens (Yezidi's en westerse journalisten). Obama, die beloofde oorlogen te beëindigen en geen nieuwe te beginnen, zal er nog meer door afgebladderd raken. En ook de handen van zijn opvolger zullen door nieuwe militaire avonturen gebonden zijn. Alleen Poetin, die het Westen overal treitert en uitdaagt, heeft daar echt belang bij.

Roep dus niet te snel dat Obama een lulletje Rozenwater is die er niks van kan. Dat hebben we na Bush, Blair en Balkenende wel genoeg gehoord. Als eerste zwarte president van de VS werden aan Obama aanvankelijk magische kwaliteiten toegedicht. Het kwam het geschonden imago van Amerika in de wereldopinie enorm ten goede, maar van dat herwonnen prestige is niks meer over. Vakkundig gesloopt door Teheran, dat zijn uitgestoken hand in 2009 afsloeg, en door Moskou, dat niet inging op de door Washington beoogde 'reset' in de relaties met Rusland. Daardoor staat Obama er nu als mislukkeling op, als een president die geen verstand heeft van internationale politiek en helemaal niet van de niet-westerse wereld waar zijn grote kracht had moeten liggen. Nog erger dan Jimmy Carter in 1980, die zich ook al in Teheran en de Russen vergiste. De kritiek is deels terecht. Obama vertrouwde te veel op zijn eigen charisma en had nooit een terugvalstrategie voor het geval zijn verzoenende initiatieven zouden doodvallen. Maar veel kritiek is ook inktzwarte propaganda, in stilte aangemoedigd door sinistere krachten die het liefst een falend Amerika zien. Daarin meegaan is geen onschuldige zaak. Mijns inziens verdient elke Amerikaanse president het voordeel van de twijfel, dus ook Obama. Met hem moeten we het doen. Het is bovendien veel beter dat Obama bedachtzaam blijft en zich niet onder druk van kwaadsprekers tot een nieuw (en halfhartig) militair ingrijpen laat verleiden in een vijandige regio waar Amerika er nooit goed uitziet.