Hellevoetsluis in shock: hoofd van moeder in boodschappentas, zoon bekende daad

Op 16 april dit jaar vond de partner van het slachtoffer, een 63-jarige vrouw uit Hellevoetsluis, haar onthoofde lichaam in hun woning. Het hoofd was verdwenen. Wat hij wél zag? De zoon van het slachtoffer – Jesse R. – die in paniek de woning uit vluchtte. Kort daarna werd hij op de snelweg A4 aangehouden. In zijn auto vonden agenten een boodschappentas. Daarin zat het hoofd van zijn moeder. En de bijl waarmee hij haar om het leven had gebracht.

Het OM twijfelt er niet aan: dit was moord met voorbedachten rade. In de tenlastelegging staat expliciet dat Jesse R. een bijl gebruikte om “tegen de hals te slaan en te snijden.” Hij zou de daad hebben gepland en had tijd om zich te bedenken. Kortom: geen impulsieve daad, geen paniekmoment, maar een bewuste, voorbereidende aanval op zijn eigen moeder.

Desondanks probeert zijn advocaat de aandacht te verschuiven. Volgens hem verkeerde Jesse R. in een psychose. Hij zou manisch-depressief zijn en “niet in contact met de werkelijkheid.” Maar daar moeten we uiterst waakzaam mee omgaan. Want te vaak zien we in Nederland dat gruweldaden worden vergoelijkt of afgezwakt zodra het woord ‘psychose’ valt.

Natuurlijk moeten we compassie hebben voor mensen met ernstige psychische problemen. Maar we moeten ook helder zijn: psychose mag nooit een vrijbrief zijn voor geweld – laat staan voor een daad als deze. We kunnen geen samenleving bouwen waarin onthoofding met een bijl wordt weggemasseerd onder het mom van ‘verward gedrag’.

En dat is precies wat het risico is in deze zaak. De verdachte werkt mee aan het onderzoek bij het Pieter Baan Centrum, maar de wachttijd daar is zeven maanden. Zeven maanden! In die tijd blijven nabestaanden met onbeantwoorde vragen zitten, en blijft de samenleving in het ongewisse of de dader straks volledig toerekeningsvatbaar wordt verklaard, of als slachtoffer van zijn eigen geestestoestand wordt weggezet.

Wat hier speelt is groter dan één incident. Deze zaak is het resultaat van een jarenlang falend beleid. De GGZ is uitgekleed, controle op gevaarlijke individuen ontbreekt, en de juridische afhandeling is stroperig en besluiteloos. Hoe kon deze man, die naar eigen zeggen al langer worstelde met manische episodes, zonder toezicht of hulp zo ver komen?

Nederland laat keer op keer zien dat het onmachtig is om de veiligheid van burgers te garanderen wanneer geestesziekte en geweld samenkomen. De signalen waren er. De man sprak zelf op sociale media over zijn toestand. Maar niemand greep in. En nu is een moeder dood – onthoofd, verminkt, vernederd.

De komende maanden zullen zich afspelen volgens het bekende script: onderzoek, rapport, zitting, verzachtende omstandigheden. Maar laten we daar niet intrappen. Deze vrouw werd op gruwelijke wijze vermoord. Haar hoofd werd in een boodschappentas over de snelweg vervoerd. Dat is geen ongeluk. Dat is pure waanzin – maar dan niet in de psychologische zin, maar in de maatschappelijke zin: een waanzinnige samenleving die geen grenzen meer stelt, geen norm meer hanteert, en geen verantwoordelijkheid meer eist.