NS krijgt eindelijk toestemming voor wapenstok: veiligheid op het spoor zónder soft gedoe

Het is een doorbraak die eigenlijk al jaren geleden had moeten komen. Want wie regelmatig met de trein reist, weet: de situatie op het spoor is al lang niet meer veilig.

Medewerkers worden uitgescholden, bespuugd, belaagd - vaak door groepen reizigers die lak hebben aan gezag. En telkens weer moesten die boa’s, zonder enig middel van verdediging, de klappen opvangen.

Wat vandaag “een proef” heet, is in werkelijkheid een noodgreep. De regering kon niet langer wegkijken van de reeks incidenten die zich opstapelen: conducteurs in het ziekenhuis, agressie tegen reizigers, stations die veranderen in opvangplekken voor probleemjongeren en verwarde personen.

Jarenlang werd er lacherig gedaan over het idee dat NS-medewerkers meer bescherming nodig hadden. Politici noemden het “onnodig” of “een verkeerd signaal”. Maar terwijl zij discussies voerden in veilige vergaderzalen, stonden boa’s op perrons waar de realiteit heel wat harder is.

Met deze proef erkent het kabinet stilzwijgend dat het beleid van wegkijken is mislukt.

Het geweld tegen NS-medewerkers is structureel. Er gaat geen week voorbij zonder incidenten. Het gaat van scheldpartijen en bedreigingen tot fysieke aanvallen. De boosdoeners zijn vaak dezelfde groepen: zwartrijders, recidiverende overlastplegers en asociale reizigers die elke vorm van gezag haten.

Deze mensen zijn niet onder de indruk van een uniform zonder macht. Een boa met een pen en een bonnenboekje heeft geen gezag tegenover iemand die met een vuist zwaait.

Daarom is de wapenstok geen luxe, maar noodzaak. Een duidelijk signaal: geweld tegen hulpverleners en spoorpersoneel wordt niet langer getolereerd.

Wat wrang is: dezelfde partijen die deze maatregel jarenlang hebben tegengehouden, presenteren dit nu als “moedig beleid”. Alsof ze zelf ineens tot inzicht zijn gekomen. In werkelijkheid heeft de druk van de praktijk hen gedwongen.

Jarenlang riep men dat bewapening van boa’s “een glijdende schaal” zou zijn. Dat het “een slechte boodschap” gaf. Dat het “niet nodig” was.

Maar intussen namen de incidenten toe, en raakten tientallen boa’s jaarlijks gewond. Pas nu het imago van de NS zelf begint te lijden onder onveiligheid, durft men voorzichtig iets toe te geven.

Wat op het spoor gebeurt, is een afspiegeling van de samenleving: een overheid die gezag verliest, regels die niet meer gehandhaafd worden, en burgers die steeds minder respect tonen voor ordehandhavers.

De wapenstok is dus niet zomaar een stuk rubber. Het is een symbool van herwonnen gezag - of in elk geval de poging daartoe. Het is erkenning dat er grenzen zijn, en dat die grenzen verdedigd mogen worden.

Toch is één proef met 75 boa’s niet genoeg. De fundamentele oorzaak ligt dieper: de straffeloosheid waarmee geweldplegers wegkomen. De rechtsstaat is verworden tot een systeem van waarschuwingen, taakstraffen en eindeloze coulance.

Zolang agressie niet structureel wordt bestraft, blijft de wapenstok slechts een doekje voor het bloeden. De NS-medewerkers verdienen bescherming, maar Nederland verdient rechtshandhaving die niet alleen reageert, maar voorkomt.

Gezag verdien je niet met mooie praatjes of “proeven”. Gezag verdien je door op te treden, duidelijk te zijn en consequent te blijven. Dat is precies wat jarenlang níet is gebeurd.

De wapenstok op het spoor is een stap in de goede richting, maar het had er tien jaar geleden al moeten zijn. En als we eerlijk zijn: deze proef is niet het begin van verandering - het is een wanhoopspoging om nog íets van orde te herstellen in een land dat zijn gezag allang verloren is.