Baanbrekend: Trump geeft documenten over moord op Martin Luther King vrij

De regering-Trump heeft maandag ruim 240.000 pagina’s aan materiaal over de moord op King gepubliceerd via het Nationaal Archief. Een historisch moment, zo werd het gepresenteerd. Maar wie hoopt op helderheid of volledige openheid, komt bedrogen uit.

Want in plaats van transparantie, stuit je vooral op wazige scans, zwartgelakte regels en technische onleesbaarheid. De documenten die wél zichtbaar zijn, lijken grotendeels al bekend of bevatten nauwelijks harde onthullingen. Een digitale doolhof – en volgens The New York Times is het volstrekt onduidelijk wat hiervan überhaupt nieuw is.

Martin Luther King werd in 1968 vermoord in Memphis, officieel door de ‘lone gunman’ James Earl Ray. Maar al decennia lang leven er twijfels over het officiële verhaal:

De documenten hadden opheldering kunnen geven. Maar nu blijkt opnieuw: de Amerikaanse overheid wil niet écht openheid van zaken geven. Ja, ze gooien documenten online. Maar dat zegt niets over hun leesbaarheid, context of volledigheid. Zo werkt moderne “transparantie” kennelijk.

En het roept een essentiële vraag op: Wat hebben ze nog steeds te verbergen?

De Amerikaanse overheid heeft een geschiedenis van informatie achterhouden, manipuleren en jaren later “vrijgeven” onder voorwaarden die echte analyse onmogelijk maken. Denk aan de recente JFK-files – ook die kwamen incompleet of zwaar geredigeerd naar buiten.

En nu gebeurt exact hetzelfde met de King-documenten. Wie deze documenten leest, krijgt geen antwoorden, maar frustratie. Historici noemen het ‘een gemiste kans op waarheidsvinding’. En dat is nog mild uitgedrukt.

Waarom deze schaamteloze doofpotcultuur? Waarom moet het volk decennia wachten op waarheid, alleen om vervolgens met gebrekkige, halfleesbare documenten afgescheept te worden?

Als burgerrechtenicoon King op klaarlichte dag wordt vermoord, is het de taak van een overheid om daar openheid over te geven. Niet 5, niet 10, maar 58 jaar later – en dan nog halfbakken? Dat is een klap in het gezicht van de Amerikaanse democratie.

Het past binnen een bredere trend waarin overheden – óók in Europa – meer bezig zijn met controle en framing dan met openheid en verantwoordelijkheid. De moord op King had allang tot op het bot uitgezocht moeten zijn. Maar dat gebeurt alleen als er géén angst is voor wat de waarheid zal onthullen.

Wat in Amerika gebeurt, gebeurt hier morgen. Ook in Nederland kennen we het fenomeen van ‘openbaarheid op papier, geheimhouding in de praktijk’. Of het nu gaat om toeslagen, klimaatmodellen, coronabeleid of migratiekosten — zodra het politiek gevoelig wordt, duikt de macht weg.

Daarom is het werk van vrije media zó cruciaal. Daarom moet er gegraven worden, gedocumenteerd worden, vragen gesteld worden. Want als we wachten op de macht om zichzelf bloot te geven, wachten we tot sint-juttemis.