Boris Johnson slaat alarm: geen digitale ID-kaart, dit is 1984-achtig

Johnson beschrijft het risico glashelder: dit wordt een gigantische, dure databank met naam, adres, sofinummer, beroep, lengte, oogkleur en “wat we vroeger sekse noemden”. Een centrale opslag van zulke gegevens is automatisch een enorme hack- en fraude-vijver. Kijk naar recente datalekken bij grote bedrijven: als retailer- en autofabrikanten hun klanten niet veilig kunnen houden, denk je dan écht dat een staatssysteem immuun is?

En er is nog iets: dit plan geldt niet alleen voor Britse onderdanen. In Londen is 40 procent van de bevolking in het buitenland geboren. Wie gaat erop staan dat dit systeem geen instrument wordt om mensen te controleren en uitsluiten? Dit is niet alleen privacy; dit is macht.

Starmer’s plan propageert de kaart als antwoord op illegale migratie en fraude. Johnson demonteert dat terecht. Werkgevers mógen, nee moeten, al paspoorten en werkvergunningen controleren; de boete voor timmermannen die illegaal personeel inzetten kan torenhoog zijn. Een extra laag bureaucratie verandert niets aan de routes van mensensmokkelaars en de criminele industrie die daarachter zit.

Kortom: dit is een dure, inefficiënte, doorzichtige maatregel die vooral burgers schaadt - niet boeven.

Johnson benadrukt terecht de astronomische kosten. Het opzetten van zo’n systeem wordt geen kantoortje-klusje; het is een IT-infrastructuur ter waarde van tientallen miljarden. Net nu de belastingdruk hoog is en de economie scheef staat, gaan we geld pompen in een megaproject dat bureaucratie in plaats van veiligheid oplevert. Dat is onverantwoord.

En wie betaalt de rekening? Juist: de gewone burger. Terwijl de staat belooft dat het “veilig” is, bouwen we een systeem dat aantrekkelijk is voor kwaadwillenden. Een centrale database met biometrie, economische data en bewegingsprofielen: nooit doen.

Het argument voor “gemak” is verleidelijk: één pas, minder papier, vlottere services. Maar gemak is geen argument om privacy en burgerrechten op te offeren. Dit plan is een omslag: van diensten-staat naar controle-staat. Een smartphone die je van de staat moet tonen op verzoek? Dat riekt naar “papers, please”-cultuur - net zoals Johnson al aanhaalde: “Waarom doen we alsof we Oost-Duitsland willen imiteren?”

Je kunt technologie gebruiken om burgers te helpen. Je moet de technologie níét gebruiken om ze systematisch te registreren en te volgen.

Politiek gezien is dit voorstel tekenend. Starmer zit in de problemen: economische risico’s, interne onrust - en nu grijpt zijn team naar technocratisch theater. Een groot, autoritair IT-project camoufleert politieke tekorten, maar lost geen enkel fundamenteel probleem op. Johnson noemt het bij de juiste naam: een oud-Blairite idee dat terugkomt uit de kast omdat men geen echte oplossingen meer heeft.

De conclusie is simpel en keihard: we moeten dit stopsignaal geven. Geen centrale digitale ID in onze telefoons. Geen massale registratie van burgers. Geen stukje vrijheid voor het veronderstelde gemak. Zoals Johnson zegt: we hebben dit twintig jaar geleden al afgeslagen, en we moeten dat opnieuw doen - met nog meer reden nu de digitale gereedschappen krachtiger en geavanceerder zijn.