Historisch bezoek: Paus Leo XIV landt in Turkije en eert Atatürk bij start reis

De beelden zijn indrukwekkend. De Paus, in zijn witte gewaad, die een rood-witte bloemenkrans legt bij het graf van de man die het Ottomaanse Rijk omvormde tot een republiek. Na de ceremonie tekende Leo XIV het Boek van Eer en bezocht hij het Atatürk Museum. Een diplomatiek meesterwerk, waarmee hij respect toont voor de Turkse natie, voordat hij zich richt op de diepere, religieuze reden van zijn komst.

Want vergis u niet: dit is geen snoepreisje. De Paus is in Turkije voor een monumentale verjaardag. Het is precies 1700 jaar geleden dat in Nicea (het huidige Iznik) de fundamenten van ons geloof werden gelegd. In het jaar 325 kwamen kerkleiders daar bijeen voor het Eerste Concilie van Nicea.

Het resultaat? De Geloofsbelijdenis van Nicea-Constantinopel. De tekst die tot op de dag van vandaag door miljarden christenen wereldwijd wordt uitgesproken. "Ik geloof in één God, de almachtige Vader..." Die woorden, die de kern van het christendom vormen, werden daar in Turkije, op een steenworp afstand van Istanbul, vastgelegd.

Paus Leo XIV gaat terug naar die bron. In een tijd waarin het christendom in het Westen onder druk staat door secularisatie en in het Oosten door vervolging, is dit een signaal van onschatbare waarde. Hij claimt de christelijke wortels van dit gebied terug, niet met het zwaard, maar met zijn aanwezigheid.

Het bezoek aan Atatürk is meer dan beleefdheid. Het is een erkenning van Turkije als brug tussen Oost en West, tussen islam en christendom. Atatürk maakte van Turkije een seculiere staat, wat ruimte bood voor minderheden (hoe moeilijk die positie soms ook is). Door hem te eren, herinnert de Paus de huidige Turkse leiders aan die erfenis van tolerantie.

Na de plechtigheden in Ankara zal de Paus doorreizen naar de plaatsen die voor christenen heilig zijn. Maar de toon is gezet. Leo XIV komt niet als een indringer, maar als een pelgrim die respect toont voor het huis van zijn gastheer, terwijl hij onverschrokken staat voor de waarheid van zijn eigen geloof.

Het Concilie van Nicea was het moment waarop de kerk één stem vond. Nu, 17 eeuwen later, is die eenheid ver te zoeken in een versplinterde wereld. De aanwezigheid van Leo XIV in Iznik zal een oproep zijn tot die oorspronkelijke eenheid. Niet de eenheid van de slappe compromissen, maar de eenheid van de waarheid.

Paus Leo XIV schrijft geschiedenis. Terwijl in het Westen kerken leeglopen of worden omgebouwd tot moskeeën of appartementencomplexen, reist de leider van de katholieke kerk naar het hart van de islamitische wereld om te zeggen: "Hier begon het, en wij zijn het niet vergeten." Een krachtig signaal van een krachtige Paus.