Op 17 mei 2025 richtte paus Leo XIV zich tot de leden van de Centesimus Annus Pro Pontifice Foundation met een krachtige oproep om de sociale leer van de Kerk te verdiepen en toe te passen in een wereld die geteisterd wordt door polarisatie en morele verwarring. Zijn toespraak, gehouden in de Clementijnse Zaal van het Apostolisch Paleis, benadrukte de noodzaak van kritische reflectie, dialoog en het luisteren naar de stem van de armen. Een brug tussen traditie en hedendaagse uitdagingen
De paus verwees naar zijn voorganger Leo XIII, die met de encycliek Rerum Novarum de basis legde voor de moderne sociale leer van de Kerk. Hij benadrukte dat, net zoals Leo XIII destijds reageerde op de sociale omwentelingen van zijn tijd, de Kerk vandaag de dag geroepen is om antwoorden te bieden op de complexe 'polycrisis' van onze tijd—een term die paus Franciscus gebruikte om de samenloop van oorlogen, klimaatverandering, ongelijkheid en migratie te beschrijven.
Doctrine als leidraad, geen dogma
Paus Leo XIV maakte een duidelijk onderscheid tussen 'doctrine' en 'indoctrinatie'. Hij stelde dat doctrine een georganiseerde en systematische zoektocht naar waarheid is, gebaseerd op onderzoek, discussie en reflectie. Daarentegen is indoctrinatie immoreel omdat het kritisch denken onderdrukt en de vrijheid van geweten schaadt. De paus riep op tot een benadering van sociale vraagstukken die wordt geleid door ethische principes en openheid voor Gods genade.
De stem van de armen centraal
Een opvallend aspect van de toespraak was de nadruk op het luisteren naar de armen. Paus Leo XIV noemde hen een 'schat voor de Kerk en de mensheid' en benadrukte dat hun perspectieven essentieel zijn om de wereld door Gods ogen te zien. Hij moedigde aan om niet alleen de sociale leer van de Kerk aan hen te onderwijzen, maar hen ook te erkennen als dragers en uitvoerders ervan .
Oproep tot kritische reflectie in het digitale tijdperk
In het licht van de digitale revolutie waarschuwde de paus voor de gevaren van oppervlakkige informatie en nepnieuws. Hij benadrukte het belang van het bevorderen van kritisch denken en het aanmoedigen van diepgaande studie en reflectie, zowel binnen als buiten de Kerk. Dit is essentieel om een cultuur van ontmoeting en sociale vriendschap op te bouwen .
Conclusie
Paus Leo XIV's toespraak aan de Centesimus Annus Pro Pontifice Foundation is een krachtige herinnering aan de rol van de Kerk in het bevorderen van sociale rechtvaardigheid en het bouwen van bruggen in een verdeelde wereld. Zijn oproep tot dialoog, kritisch denken en het luisteren naar de armen biedt een inspirerende leidraad voor katholieken wereldwijd om actief bij te dragen aan een rechtvaardigere samenleving.
Voor de volledige tekst van de toespraak, zie de officiële website van het Vaticaan:
Toespraak van paus Leo XIV aan de Centesimus Annus Pro Pontifice Foundation.