Rapper roept 'dood aan IDF' – walgelijk, maar geen reden voor strafrecht

Laten we helder zijn: de uitspraken van Bob Vylan zijn walgelijk, stompzinnig, provocatief en smakeloos. Maar ze zijn ook: uitspraken. Woorden. Geen daden. En het feit dat men in een zogenaamd democratisch land nu overgaat tot strafrechtelijk onderzoek naar wat iemand heeft gezegd, is minstens zo beangstigend als de woorden zelf.

Het is buiten kijf dat het roepen van “dood aan de IDF” afschuwelijk is. Zeker in een wereld waarin het conflict tussen Israël en Palestina dagelijks mensenlevens eist. Maar het blijft een politieke uitspraak, hoe ongepast ook. De IDF – het Israëlische leger – is een krijgsmacht, geen bevolkingsgroep, geen etniciteit, geen religie.

Mag je wel “dood aan het Russische leger” roepen vanwege Oekraïne? Ja, hoor je niemand over. “Dood aan IS”? Geen probleem. Maar zodra het over Israël gaat, wordt kritiek ineens antisemitisme genoemd, en mag je de politie bellen.

Laten we wel wezen: wie “dood aan het Russische leger” roept, is niet per definitie Russenhaat aan het zaaien. Hetzelfde geldt voor Bob Vylan – hoe smakeloos zijn woorden ook waren. Hij richt zijn pijlen op een buitenlandse krijgsmacht, geen bevolkingsgroep en ook niet op de eigen krijgsmacht. Dat onderscheid is cruciaal, en dat wéét de Britse elite ook.

Het wordt gevaarlijk als elke vorm van kritiek op Israël of het Israëlische leger direct wordt gelabeld als antisemitisch of haatzaaiend. Natuurlijk, er is een grens. Maar die ligt niet bij politieke provocatie. Die ligt bij het aanzetten tot geweld tegen mensen – en daar is hier géén sprake van.

En nog iets: als de zanger had gezegd “down with the IDF” of “stop the killing”, zou het geen nieuws zijn. Alleen door het gebruik van het woord "death", wordt het ineens strafbaar? Sinds wanneer bepalen we in een liberale rechtsstaat dat woorden die ons niet bevallen strafbaar zijn?

Dit is geen justitie, dit is censuur met een blauwe pet.

Waren zijn woorden schandalig? Zeker. Moet je hem daarom verbieden? Natuurlijk niet. Je nodigt hem niet meer uit, je luistert zijn muziek niet meer, en je laat hem uitrazen in zijn bubbel van knettergekke extreemlinkse mafketels. Vrijheid van meningsuiting betekent ook het recht om jezelf belachelijk te maken. En dat heeft Bob Vylan met verve gedaan.

De ergste vergissing die je kunt maken, is om zulke uitspraken strafrechtelijk te verankeren. Daarmee maak je van een dwaas een martelaar. Je geeft iemand die het niet verdient, een podium. En erger nog: je zaagt aan de wortels van je eigen vrijheid.

Het is van belang dat we dit fundamentele principe niet vergeten: woorden zijn geen kogels. Ze kunnen kwetsen, prikkelen, ergeren – maar ze zijn géén geweld. Als je zinnen als “dood aan de IDF” strafbaar maakt, dan is het hek van de dam. Want wie bepaalt dan waar de grens ligt? Is “weg met Shell” aanzet tot geweld omdat "weg" ook geïnterpreteerd kan worden als "dood aan"?

Het probleem is niet dat Bob Vylan iets zei. Het probleem is dat onze overheden steeds minder accepteren dat mensen dingen zeggen die ze verfoeilijk vinden. Maar dat is precies waar vrijheid over gaat: het recht om te zeggen wat níet in de smaak valt.

Bob Vylan is geen held. Hij is geen martelaar. Hij is een artiest die onzin uitsloeg op een podium. Hij is een knettergekke, radicaal-linkse entertainer die zijn eigen masker afnem bij een optreden en zichzelf daardoor ongekend belachelijk maakte. Meer niet.

Strafrechtelijk onderzoek? Onzinnig. Visa intrekken? Belachelijk.

Vrijheid van meningsuiting is óók voor dwazen. En zolang we dat vergeten, zijn we zélf de domste in de zaal.