De invloed van AI op het dagelijkse nieuwsbulletin

Het nieuwsbulletin richtte zich vroeger op een breed publiek: iedereen kreeg dezelfde uitzending met dezelfde onderwerpen. Met AI wordt het mogelijk om nieuws persoonlijk af te stemmen. Een kijker die vooral geïnteresseerd is in technologie en economie kan een nieuwsbulletin voorgeschoteld krijgen waarin deze thema’s meer nadruk krijgen, terwijl een ander juist meer sport of cultuur te zien krijgt. Dit kan leiden tot een sterkere band tussen kijker en medium. Maar er schuilt ook een gevaar: filterbubbels. Wanneer iedereen alleen nog nieuws ziet dat aansluit bij de eigen voorkeuren, krijgen we minder alternatieve standpunten te horen en wordt het publieke debat nog verder gepolariseerd.

We zijn al gewend geraakt dat AI aanbevelingen doet in andere digitale omgevingen, van streamingdiensten tot Spotify en andere online platforms, zoals een casino.zonder-cruks.com dat Nederlandse spelers informeert over betrouwbare online casino's die niet zijn aangesloten bij het CRUKS-register. AI kan op basis van eerdere voorkeuren bijvoorbeeld nieuwe spellen voor de speler aanbevelen. Hetzelfde principe wordt nu dus ook steeds vaker toegepast op nieuws.

Een van de meest zichtbare invloeden van AI is de mogelijkheid om teksten te genereren via ChatGPT of een ander taalmodel. Algoritmes zijn inmiddels in staat om korte en correcte nieuwsberichten te schrijven op basis van persberichten, sportuitslagen of beurskoersen. Dit gebeurt al volop bij grote internationale mediabedrijven zoals Reuters en Associated Press.

Vooral bij data-gedreven onderwerpen, zoals sport of economie, kan AI razendsnel en foutloos basisartikelen schrijven. Een voetbalwedstrijd wordt bijvoorbeeld in enkele seconden omgezet in een kort verslag met uitslag, doelpuntenmakers en hoogtepunten. Redacteuren hoeven daardoor minder tijd te besteden aan routinematig schrijfwerk en kunnen zich meer richten op diepgravende analyses of interviews.

Niet alleen in de productie van artikelen speelt AI een rol, ook in de redactionele workflow verandert er veel. Redacties gebruiken AI-tools om bronnen te scannen, trending topics te detecteren en social media te monitoren. Vroeger moest de redactie urenlang door X scrollen, nu kan een algoritme in enkele seconden signaleren welke onderwerpen trending zijn of welke gebeurtenissen 'breaking news' kunnen worden.

AI helpt ook bij factchecking. Door de enorme toename van fake news en misinformatie is het belangrijk dat nieuwsbulletins betrouwbaar blijven. AI-systemen kunnen foto’s analyseren op manipulatie, bronmateriaal verifiëren en zelfs uitspraken van politici checken. Dat maakt de nieuwsvoorziening sneller én betrouwbaarder.

Misschien wel het meest spectaculaire aspect van AI in het nieuws is de opkomst van virtuele presentatoren. In China en Zuid-Korea worden al AI-nieuwslezers ingezet die dag en nacht beschikbaar zijn, geen fouten maken en nooit moe worden. Deze avatars bewegen, spreken en gedragen zich net als echte mensen, en de technologie wordt steeds overtuigender.

Voor mediabedrijven kan dit kostenbesparend zijn en een constante stroom van updates mogelijk maken. Tegelijkertijd roept het vragen op over authenticiteit en vertrouwen. Kijkers bouwen vaak een band op met vertrouwde nieuwsankers; hen vervangen door digitale versies kan afstand scheppen. Bovendien zijn deepfake-technieken berucht omdat ze ook misbruikt kunnen worden. In hoeverre kun je een robot op zijn woord vertrouwen?

Door al deze ontwikkelingen is de rol van de journalist fundamenteel veranderd. Van verslaggevers en schrijvers worden ze nu steeds meer onderzoekers en controleurs van AI-gegenereerde content. Hun taak verschuift naar het bieden van context, nuance en menselijke interpretatie.

AI kan feilloos feiten en data verwerken, maar mist nog altijd empathie. Het is juist dat menselijke aspect en de menselijke analyse die maatschappelijke verbanden blootlegt dat het nieuwsbulletin waardevol en onderscheidend maakt.

De integratie van AI in nieuwsbulletins brengt ook belangrijke ethische kwesties met zich mee. Wie is verantwoordelijk als een AI-systeem foutieve informatie verspreidt? Hoe transparant moeten mediabedrijven zijn over het gebruik van algoritmes? En wat betekent het voor werkgelegenheid in de journalistiek als AI steeds maar meer taken overneemt?

Bovendien speelt de vraag hoe neutraal AI werkelijk is. Algoritmes worden getraind op bestaande data, en die data bevat altijd menselijke vooroordelen. Als dit niet zorgvuldig wordt gemonitord, kunnen die vooroordelen doorsijpelen in de manier waarop nieuws wordt geselecteerd en gepresenteerd.

Het klassieke beeld van een presentator achter een desk die de belangrijkste gebeurtenissen van de dag samenvat, zal niet volledig verdwijnen. Maar er komen meer mogelijkheden bij: interactieve nieuwsapps, gepersonaliseerde bulletins, virtuele presentatoren en AI-gegenereerde updates die de klok rond beschikbaar zijn.

De uitdaging voor mediabedrijven wordt om een balans te vinden tussen efficiëntie en authenticiteit, tussen automatisering en menselijkheid. Een toekomstig nieuwsbulletin zou bijvoorbeeld kunnen bestaan uit een combinatie: AI levert de basisfeiten en snelle updates, terwijl menselijke journalisten zorgen voor verdieping en analyse.