Spanning in Brussel: EU wil Israël straffen, maar durft niet door te pakken

En zoals altijd in de EU geldt: veel praten, weinig doen. Er ligt een keurig lijstje met tien mogelijke maatregelen op tafel – waaronder het tijdelijk stopzetten van handelsvoordelen en het weren van extremistische ministers – maar de kans dat ook maar één daarvan wordt doorgevoerd, is nihil. Want de 27 lidstaten zijn hopeloos verdeeld, de ruggengraat ontbreekt volledig, en Israël weet dat maar al te goed.

Spanje en Ierland trekken fel van leer tegen Israël en hebben zelfs eenzijdig maatregelen genomen. Aan de andere kant staan landen als Hongarije en Tsjechië, die elke kritiek op Israël blokkeren. En daartussen zwalkt een onzekere middenmoot die wél ontevreden is over de situatie in Gaza, maar bang is om echt iets te doen.

De EU beweert de mensenrechten hoog in het vaandel te hebben, maar als puntje bij paaltje komt, schrikt men terug voor economische en geopolitieke druk. Want Israël is een stevige handelspartner, en bovendien een strategisch bondgenoot van de Verenigde Staten.

Het resultaat: moreel gezwets zonder consequentie.

Vijf dagen geleden kondigde de Europese buitenlandchef Kaja Kallas aan dat er afspraken met Israël waren gemaakt over humanitaire hulp aan Gaza. Israël zou meer vrachtwagens met noodhulp toelaten. Maar tot op de dag van vandaag is er niks van terechtgekomen.

De VN heeft alles klaarstaan, zegt men, maar Israël laat niets toe. Sterker nog: de blokkade is bewust beleid, onderdeel van een onderhandelingstactiek richting Hamas. En ondertussen gebruikt Israël de zogenaamde ‘deal met de EU’ om diplomatieke actie in Brussel af te remmen.

En de Europese ministers? Die trappen er met open ogen in.

Caspar Veldkamp, de Nederlandse minister van Buitenlandse Zaken, riep eerder stoer dat Nederland zelf maatregelen wil nemen tegen Israël als er vandaag nog geen staakt-het-vuren komt. Maar ook dat klinkt vooral als diplomatieke stoerdoenerij zonder tanden.

Het hele Brusselse circus laat één ding zien: de EU praat meer over waarden dan zij ze verdedigt. Er worden duizenden woorden gesproken over "internationaal recht", maar als het er echt op aankomt, is economische samenwerking belangrijker dan mensenlevens – of dat nu in Gaza of elders is.

Intussen sterven in Gaza kinderen van honger, terwijl de EU debatteert over de symbolische impact van mogelijke maatregelen.

De vraag is niet meer óf de EU actie gaat ondernemen – de echte vraag is of er nog íemand is buiten Brussel die de EU überhaupt serieus neemt. Israël lacht zich rot. Elke keer als de ministers bij elkaar komen, beloven ze nieuwe hulpmaatregelen. Maar op de grond verandert er niets. En zolang acties uitblijven, zal Israël precies blijven doen wat het al maanden doet: blokkeren, traineren en saboteren.

De Europese Unie staat hiermee wederom symbool voor onmacht, verdeeldheid en morele schijnheiligheid. Wie écht gelooft in internationale normen, moet ook durven optreden. Tot dat moment blijft Brussel vooral goed in één ding: papieren ritselen, zonder ruggengraat.